Ra khỏi cuồn cuộn đại dương để là giọt nước nhẹ nhàng – Walt Whitman

Hà Thủy Nguyên dịch

1
Ra khỏi cuồn cuộn đại dương để là giọt nước nhẹ nhàng
Thầm thì, tôi yêu em, tự lâu trước khi tôi nhắm mắt
Tôi đã đi qua chặng dài vô tận để chạm tới em
Vì tôi không thể chết cho đến ngày gặp gỡ
Vì tôi e một ngày tôi sẽ đánh mất em

2.
(Giờ đây ta gặp gỡ an lành
Yên bình trở lại đại dương mênh mang tình tôi
Tôi là phần bé nhỏ của đại dương, em yêu, nơi ta chẳng phân lìa
Ô kìa tuyệt diệu, gắn kết tất thảy, hoàn hảo biết bao!
Nhưng với tôi, với em, biển bất tuân nào chia cách nổi,
Dù trong khắc giờ chúng ta đối lập, nhưng đối lập được mấy nỗi đâu
Đừng nóng vội, chỉ chút cách xa thôi – để biết em tôi cúi chào gió, biển cả và đất liền,
Ngày ngày mặt trời xuống biển, em yêu, chỉ bởi em thôi.)

*Nguyên tác:

“Out of the rolling ocean the crowd came a drop gently to me”

1.
Out of the rolling ocean the crowd came a drop gently to me,
Whispering, I love you, before long I die,
I have travell’d a long way merely to look on you to touch you,
For I could not die till I once look’d on you,
For I fear’d I might afterward lose you.

2.
(Now we have met, we have look’d, we are safe,
Return in peace to the ocean my love,
I too am part of that ocean, my love, we are not so much separated,
Behold the great rondure, the cohesion of all, how perfect!
But as for me, for you, the irresistible sea is to separate us,
As for an hour carrying us diverse, yet cannot carry us diverse forever;
Be not impatient – a little space – know you I salute the air, the ocean and the land,
Every day at sundown for your dear sake, my love.)

* Tranh minh họa Aivazovsky

Yên ca hành kỳ 2: Biệt nhật – Tào Phi

Biệt nhật hà dị hội nhật nan,
Sơn xuyên du viễn lộ man man.
Uất đào tư quân vị cảm ngôn,
Ký thư phù vân vãng bất hoàn.
Thế linh vũ diện huỷ hình nhan,
Thuỳ năng hoài ưu độc bất than.
Cảnh cảnh phục chẩm bất năng miên,
Phi y xuất hộ bộ đông tây.
Triển thi thanh ca liêu tự khoan,
Lạc vãng ai lai tồi tâm can.
Bi phong thanh lệ thu khí hàn,
La duy từ động kinh Tần hiên.
Ngưỡng đới tinh nguyệt quan vân gian,
Phi thương thần minh,
Thanh khí khả liên,
Lưu liên hoài cố bất tự tồn.

Bản dịch thơ của Hà Thủy Nguyên: 

Chia lìa dễ sao khó gặp chàng
Sông núi xa với đường mênh mang
Nhớ nhung kết lại lời gan ruột
Gửi theo mây nổi nào quay về
Lệ rơi mưa táp hủy dung nhan
Ai người lặng nhớ chẳng thở than.
Canh cánh lòng đêm không chìm giấc
Trùm áo lang thang bước giữa đàng
Thơ này ca lên dịu buồn tan
Vui đi sầu tới nát tâm can
Buồn buồn sắc gió khí thu hàn
Rèm lụa lay lay hiên Tần lạnh
Ngẩng đầu vén mây ngắm trăng sao
Hoàng oanh gáy sáng
Nghe mà xót xa
Nhớ nhung đau đớn buồn chẳng nguôi.

Thiện tai hành kỳ 1 – Tào Phi

Thơ của một võ tướng mà lại hư vô như thế đấy!

Hà Thủy Nguyên dịch

Lên núi hái rau
Chiều tàn hiu hắt
Sơn khê gió nổi
Sương đẫm áo rồi
Trĩ hoang kêu loạn
Vượn hú tìm nhau
Nhớ trông quê cũ
Sầu chất thành cao!
Núi cao có vách
Cây lớn có cành
Ta buồn không chốn
Người nào biết đâu
Đời người sống tạm
Lo lắng mà chi?
Ta nay chẳng cười
Năm tháng qua mau
Nước cuồn cuộn chảy
Thuyền bập bềnh trôi
Mặc nước vần xoay
Như người khách lạ
Quất roi ruổi ngựa
Áo nhẹ choàng thân
Năm đi năm đến
Lòng biếng sầu lo.

*Bản Hán Việt:

Thướng sơn thái vi,
Bạc mộ khổ ky.
Khê cốc đa phong,
Sương sương triêm y.
Dã trĩ quần cẩu,
Viên hầu tương truy.
Hoàn vọng cố hương,
Uất hà luy luy!
Cao sơn hữu nhai,
Lâm mộc hữu chi.
Ưu lai vô phương,
Nhân mạc chi tri.
Nhân sinh như ký,
Đa ưu hà vi?
Kim ngã bất lạc,
Tuế nguyệt như trì.
Thang thang xuyên lưu,
Trung hữu hành chu.
Tuỳ ba chuyển bạc,
Hữu tự khách du.
Sách ngã lương mã,
Bị ngã khinh cừu.
Tải trì tải khu,
Liêu dĩ vong ưu.

*:Nhạc phủ thi tập” ghi tác giả bài này là Tào Tháo, “Tống thư” phần “Nhạc chí” ghi là của Tào Phi. Riêng mình nghĩ có khả năng là của Tào Phi hơn, vì Tào Tháo thơ văn không có cái không khí chán đời thế này.

Các bạn có thử so sánh với văn phong trong một bài Thiện tai hành khác của Tào Tháo: https://www.thivien.net/Tào-Tháo/Thiện-tai-hành-kỳ-2/poem-b1fXZ6zcojddT24qShYwtw

Đan tế nhật hành – Tào Phi

Hà Thủy Nguyên dịch

Ráng hồng khuất vầng dương

Cầu vồng trời cao buông

Rào rào hang suối tuôn

Ào ào cây lá rụng

Chim lẻ lạc bầy rồi

Điệu buồn ám tầng mây

Trăng hết tròn lại khuyết

Hoa chẳng nở hai lần

Xưa nay đều vậy cả

Ôi biết nói gì đây.

*Bản Hán Việt:

Đan hà tế nhật,

Thái hồng thuỳ thiên.

Cốc thuỷ sàn sàn,

Mộc lạc phiên phiên.

Cô cầm thất quần,

Bi minh vân gian.

Nguyệt doanh tắc xung,

Hoa bất tái phồn.

Cổ lai hữu chi,

Ta ngã hà ngôn.

Điếu can hành – Tào Phi

Đông việt hà tế thuỷ,
Dao vọng đại hải nhai.
Điếu can hà san san,
Ngư vĩ hà si si.
Hành lộ chi hiếu giả,
Phương nhị dục hà vi?

Bản dịch thơ của Hà Thủy Nguyên:

Nước sông đổ về Đông
Xa ngắm bờ biển lớn
Cần câu kìa mảnh mảnh
Đuôi cá kìa rung rung
Lại qua đều ưa thích
Sao chẳng đớp mồi thơm?

“Điếu can hành” là một khúc nhạc phủ đã thất truyền lời gốc. Tích là: Bá Thường Tử trốn kẻ thù tới bên sông là ngư phủ, nhưng vì ông quá nhớ vợ nên đã viết thành khúc này. Dựa trên tích này, nhiều vị có lẽ cho rằng Tào Phi vì nhớ vợ mà viết. Nhưng mình không đồng quan điểm ấy. Các hình ảnh trong bài thơ đều dài và rộng, các biểu tượng sông lớn, biển rộng thể hiện cho tráng chí. Hình ảnh người câu cá, mồi thơm, cá không đớp… cho thấy tâm trạng chờ đợi. Tào Phi chờ đợi ai? Ông thích mỹ nhân nào là có được lòng mỹ nhân ấy, như vậy, có lẽ ông không cần “thả thính” các mỹ nhân. Thứ mà ông thực sự mong cầu là nhân tài. Trong bài “Đại tường thượng hao hành”, tâm trạng này rất sục sôi. Như vậy, ý tứ của bài thơ này, theo mình là nỗi lòng mong ngóng của một chủ quân cầu hiền tài, thả thính hiền tài nhưng mà chẳng hiền tài nào đớp, khổ thế! 💩