Nhiều thế kỷ trước, Phạm Đình Hổ viết “Vũ trung tùy bút”, như một sự nuối tiếc dằng dặc. Có thể là do mát trời mà viết, cũng có thể do cái không khí ấm ức trong những ngày nắng tàn đã cô đặc thành từng giọt… Những giọt cô đặc ấy lăn thành vệt dài trên mái rồi nhỏ xuống hè phố… Đã nhiều ngày nay, tôi như kẻ điên rồ với vai diễn mà quên mất rằng mình là kẻ sáng tạo.
Tôi vẫn làm công việc của Thượng Đế (có thể là Thượng Đế giả mạo). Tôi tự cho mình cái đặc quyền tạo ra số phận cho những hình bóng mờ nhạt trong tâm trí. Không rõ Thượng Đế có từng quên tôi và những hình bóng của người, giống như tôi đã lãng quên những hình bóng của mình. Chỉ khi những giọt mưa rơi xuống, những số phận bế tắc ấy xuất hiện và kêu gào. Đời sống của tôi trôi đi nhạt nhẽo đến mức phải mượn vào những giọt mưa để đi tìm cảm hứng.
Những hình bóng đứng lặng nhìn tôi chằm chằm. Những kẻ bị tôi lãng quên! Không oán thán, không đau buồn nhưng làm tôi rợn tóc gáy. Cái rùng rợn như một kẻ điên cuồng thắp nến đứng trước gương để kêu gọi hồn ma từ thế giới khác. Mưa rả rích trong sự đối xứng khó chịu của gió và mây. Thà rằng chúng lao đến tôi, nuốt gọn linh hồn tôi còn hơn là đứng đó, yên lặng không vô cảm, trơ trơ không khiêu khích. Lúc này tôi mới nhận ra rằng hình như mình không phải kẻ tạo ra số phận cho chúng. Một sự nghi ngờ khác: có thật là số phận của tôi đã được sắp sẵn hay không. Tôi hoàn toàn có thể lựa chọn việc đứng im và nhìn trừng trừng như thế vào Thượng Đế để khiến ngài bối rối. Nhưng chắc tôi sẽ không thể câm lặng lâu như chúng, cái bản tính trẻ con của tôi nhất định sẽ xông vào hỏi Thượng Đế đủ thứ chuyện bá láp. Giống như lúc này đây, đáng ra tôi phải nhìn chằm chằm vào chúng thì tôi lại tưởng tượng ra Thượng Đế và cái ngày tôi được gặp người. Không biết hên hay xui, chỉ vì lòng hoài nghi của tôi với Thượng Đế quá lớn đến mức tôi không thể tưởng tượng, nếu không thì Thượng Đế đã trở thành một trong những hình bóng mờ nhạt mà tôi tạo ra.
Tôi tiến lại gần những chiếc bóng (hoặc chúng đang tiến lại gần tôi).
– Tại sao lại nhìn ta như vậy?
Một hình bóng bước lên, với dáng hình của một cô gái thời cổ xưa, nhưng phảng phất không rõ mặt, chẳng khác nào bóng ma trong câu chuyện kinh dị lúc đêm khuya.
– Chẳng phải vì cô vẫn nhìn chúng tôi như vậy sao?
Tôi nhìn sâu vào gương mặt ấy… không còn thấy gương mặt, chỉ thấy bóng mặt trăng chết đuối nơi đáy nước. Một sự điên rồ bệnh hoạn! Tôi không thể nhìn thấy mọi vật như nó vẫn là. Ảo ảnh hiện lên trong nhận thức lại là một ảo ảnh hoàn toàn khác chứ không phải chính ảo ảnh đó. Biết dùng ngôn ngữ thế nào với ảo ảnh, biết sắp đặt số mệnh cho ảo ảnh như thế nào đây? Không thể nói với những hình bóng về sự thật này. Phần nào đó tôi e sợ cái cảnh chúng nhận ra rằng chúng không có thật. Giá như tôi chỉ còn một chút nho nhỏ của niềm tin thôi, có thể chúng đã có số phận của riêng mình, chúng có thể không còn là ảo ảnh.
Không lẽ tôi và các hình bóng cứ đứng như vậy nhìn nhau cho hết cơn mưa. Trời âm u thấy bảo sẽ kéo dài nhiều ngày lắm. Nếu tôi không nghĩ ra trò nào đó để chơi đùa với chúng, tôi sẽ phải đối mặt với việc so găng cùng sự buồn chán.
Cái tiếng tí tách chết tiệt! Cái giai điệu u buồn chết tiệt! Hãy nổi gió lên! Bão ào ào đổ! Gốc cổ thụ bị quật ngã trơ bộ rễ cổ quái! Hãy như thác đổ! Trở thành cuồng phong! Thác lũ lớn lên đi! Đại hồng thủy đi! Sấm rung chớp giật! Các bóng hình cuộn lại, xoáy tròn thành những vòi rồng. Chúng thổi bay thành phố ngột ngạt và chật hẹp. Cơn bão lớn sẽ khiến đám đông mê muội đang đuổi bắt nhau trên đường bê tông kia không kịp thở. Đám đông chỉ còn hai lựa chọn di chuyển : hoặc tiếp tục đi thẳng, hoặc bị cuốn theo lốc xoáy của vòi rồng. Hamvas Béla đã từng viết: “mọi thứ đều cong, ngoại trừ sự bất lương”.
Sự bất lương chất chứa đầy ngay lúc này đây! Không có cơn bão nào cả! Ngoài kia dòng người vẫn cắm đầu cắm cổ chạy thẳng tưng. Đến những giọt mưa cũng nặng nề rơi xuống theo phương thẳng đứng. Tôi và những hình bóng cũng đang nhìn thẳng vào nhau. Và nếu tôi nói thẳng với chúng rằng: “Các ngươi không có thật đâu” thì đó hoàn toàn là sự bất lương.
Để trở thành một kẻ bất lương, người ta cần sự dũng cảm phi thường. Sự thật không giải phóng con người, sự thật phá hủy mọi thứ thuộc về con người. À không, có thể nói một cách khác, sự thật giải phóng con người khỏi chính mình rồi sau đó giải phóng họ khỏi chính sự thật. Tôi phải lựa chọn: Hoặc là cố tạo cho chúng những khuôn mặt hoàn chỉnh, hoặc chấm dứt toàn bộ sự tồn tại của chúng bằng sự thật. Lựa chọn thứ nhất tôi có nhiều thứ: số phận của chúng sẽ cho tôi những câu chuyện, những cuốn tiểu thuyết, cho tôi sự nổi tiếng. Lựa chọn thứ hai tôi sẽ không có gì cả ngoài cảm giác của một trận cuồng phong, của cơn đại hồng thủy, của sự tận diệt. Chẳng thể hủy diệt thế giới bên ngoài, còn cách nào khác ngoài từng ngày gặm nhấm bản thân và tự hủy diệt chính mình.
– Các ngươi không có thật đâu!
– Há há há há há… – Lũ hình bóng cười ầm lên.
– Ta tạo ra các ngươi dùng để viết truyện thôi…
– Há há há há há… – Lần này chúng cười dài hơn
Nếu thêm một lần nữa chúng cười như vậy, tôi chắc là sẽ nghi hoặc chính bản thân mình. Sự hoài nghi đã khiến tôi không thể cho chúng một hình hài nguyên vẹn, cũng giống như không thể tưởng tượng ra Thượng Đế. Nhưng điệu cười mỉa mai của chúng lại khiến tôi nghi ngờ chính sự hoài nghi ấy.
– Các người có thể ngừng cười và nghe ta nói được không vậy! – Tôi bực bội sẵng giọng.
– Há há há … – Một hình bóng có vẻ lười nhác, tóc tai bờm xờm nói xen giữa tràng cười – Để chúng ta cười nốt cho đã đời rồi sẽ tiếp chuyện.
Tôi nhìn chúng cười cứ như thể chúng không thể dứt. Chúng đang bỡn cợt tôi à? Nhịp điệu cười của chúng hoàn toàn trùng khít với nhịp mưa.
– Nếu các ngươi ngừng cười, ta có thể viết các ngươi thành sách, các ngươi sẽ có số phận!
Cô gái giống mặt trăng chết đuối lướt đến gần tôi, ghé sát vào mặt tôi hà hơi lạnh buốt. Tiếng chuông gió ngoài kia leng keng, leng keng:
– Đừng tưởng chúng ta thích lên trang sách… Chúng ta lựa chọn không xuất hiện, lựa chọn ở lại trong tâm trí của ngươi…
– Phải – Kẻ đầu tóc bờm xờm lăng xăng nhảy múa vờn quanh tôi – Nhìn xem, nhìn xem… thật tự do thoải mái… Không số phận, không tên tuổi, không khuôn mặt… Nhưng thấy không, chỉ chúng ta có thể gặm nhấm tinh thần ngươi… Cái đám háo danh nhanh chóng chạy theo cảm hứng của ngươi và ào ra trang sách, chẳng phải ngươi đã quên tiệt chúng rồi sao…
Tôi trợn tròn mắt. Làm sao để giết chết chúng? Chúng chỉ là những ý niệm, và người ta không thể giết những ý niệm. Tiếng mưa vẫn tí tách. Sự bất lương trở nên vô nghĩa lúc này! Sự nhân tính lại càng nhảm nhí nữa! Khi người ta cố giết những điều không thể giết thì người ta đã mất luôn cả tính thiện và tính ác của chính mình.
Lúc này đây, tôi bỗng dưng hoàn toàn tin vào Thượng Đế. Điều kỳ diệu của Thượng Đế nằm ở chỗ: chỉ cần tin vào ngài là ngài xuất hiện.
– Ta biết con đang cần đến ta!
– Vâng, thưa Thượng Đế, con cần người tiêu diệt những hình bóng kia! Chúng đang ám ảnh con! Con chỉ cần tận hưởng cơn mưa thuần túy là một cơn mưa. Nhưng sự xuất hiện của chúng biến cơn mưa không còn là cơn mưa nữa.
– Không cần phải xua đuổi chúng – Thượng Đế mỉm cười hiền từ – Ta có thể hòa tan chúng vào trong ta…
Cô gái giống mặt trăng chết đuối hét lên:
– Đừng tin hắn! Hắn không phải Thượng Đế đâu…
– Tại sao? – Tôi quắc mắt hỏi
– Đừng bao giờ hỏi tại sao? Con hãy nghe theo lời trái tim con… Ta ở trong trái tim của chính con và con chỉ có thể cảm nhận ta bằng trái tim – Thượng Đế vẫn ôn tồn.
Tên tóc tai bờm xờm nhào lộn vòng quanh tôi, vòng quanh Thượng Đế:
– Hắn chỉ cần ngươi tin, tin rồi hắn sẽ như virus được cấy vào trong chúng ta, hắn sẽ biến chúng ta thành chính hắn cũng như biến chính hắn thành chúng ta. Ngươi sẽ bị gặm nhấm theo một cách khác thôi.
Thượng Đế vẫn tiếp tục tỏa ánh hào quang:
– Không có gì cao cả hơn sự hi sinh chính mình cho tình yêu và chân lý.
Tôi nhíu mày hết nhìn Thượng Đế rồi nhìn đám hình bóng tội nghiệp. Ngoài kia trời đã gần tạnh mưa. Chỉ còn lắc rắc vài hạt nhè nhẹ. Nhưng trời vẫn âm u, có thể sẽ còn một cơn mưa khác. Điện vụt tắt! Mất điện rồi. Không nhìn thấy gì hữu hình nữa, nhưng tôi vẫn thấy Thượng Đế và những hình bóng. Những lúc thế này mới thấy là khái niệm ánh sáng và bóng tối thật là tương đối.
Không nói không rằng tôi đi đến bên tấm gương to đặt ở góc tường, xòe lửa, thắp nến. Gương phản chiếu ánh sáng lung linh khắp phòng. Tôi đưa mắt nhìn lên gương để thưởng thức hình bóng của lửa. Lạ thật! Thượng Đế và đám hình bóng vẫn đúng đó, đều nhìn theo tôi. Trong gương, tôi lại nhìn rõ từng gương mặt. Gương mặt Thượng Đế: Tôi. Gương mặt cô gái giống mặt trăng: Tôi. Gương mặt kẻ bờm xờm: Tôi. Gương mặt của tất cả: chính Tôi.
Giụi mắt nhìn lại mình lần nữa. Tôi nâng cao cây nến lên sát mặt. Gương mặt tôi bị cắt vụn thành nhiều mảnh, xếp chồng chéo lên nhau như tranh lập thể. Thế rồi chúng nhòa dần, nhòa dần, biến mất. Tôi không còn nhìn thấy rõ đường nét và màu sắc trên gương mặt mình nữa. Tôi chỉ thấy ngọn lửa đang ăn mòn ngọn nến thành từng giọt trào xuống. Dòng nến chảy dài đông đặc lại, chất chồng lên nhau. Và bởi vì là ngọn lửa nên không còn cách nào khác ngoài việc thiêu hủy tất cả cho đến khi nó tận diệt.
Ngoài trời, một cơn mưa khác lại bắt đầu nhỏ giọt! Thôi thì không thể trở thành cuồng phong, hãy trở thành ngọn lửa.
Hà Thủy Nguyên
24/6/2014
*Truyện nằm trong tập truyện ngắn Gallery & Bóng
