Một điều thú nhận khó chối cãi, tôi không thích những bản thơ chữ Hán được dịch sang thể lục bát hoặc song thất lục bát, vậy nên, dù bản “Chinh phụ ngâm khúc” của Đặng Trần Côn do Đoàn Thị Điểm diễn Nôm hay tới cỡ nào đi chăng nữa cũng không làm tôi bị lay động (Nhiều học giả cho rằng đó là bản diễn Nôm của Phan Huy Ích).
Âm hưởng của nguyên tác là sự kết hợp giữa sự bi tráng của thơ biên tái với nỗi buồn day dứt của dòng thơ chinh phụ, trong khi ấy bản diễn Nôm của Đoàn Thị Điểm thiếu đi âm hưởng bi tráng mà chỉ đậm đặc nỗi sầu chinh phụ
Âu cũng là bởi nhịp điệu mềm mại và giàu tính nữ của thể thơ lục bát và song thất lục bát. Ấy bởi vậy mà các truyện thơ, các khúc âm viết ở hai thể thơ này đều lấy đối tượng người nữ hoặc những câu chuyện tình sướt mướt làm chủ thể. Đương nhiên, đây chỉ là nhận định của riêng tôi, người xưa chọn hình thức thơ ấy có thể vì nhiều nguyên do khác: vì sở thích, vì quen tai, vì cho rằng đó là đại diện cho tinh thần dân tộc…
Tôi vẫn nghĩ đến việc dịch mới “Chinh phụ ngâm khúc” sao cho tác phẩm này thoát khỏi tính nữ của thể song thất lục bát, trước mắt là để thỏa cái sự nhàm tai với lối vần điệu khiên cưỡng của thể thơ này, sau nữa là hi vọng mình tạo ra một âm hưởng khác gần gũi với nguyên tác hơn, tức là vừa thể hiện được sự bi tráng của chinh phu lại vừa phác được nỗi sầu của chinh phụ. Tôi giữ lại nhịp điệu trong thể cổ phong liên vận mà Đặng Trần Côn sử dụng, lược bớt các điển cố điển tích không cần thiết mà thay bằng ý nghĩa chúng phản ánh để phù hợp với người đọc hiện đại, để “Chinh phụ ngâm khúc” có hình hài của lối thơ tự do không bị gò bó bởi niêm luật.
Ý định này tôi đã ấp ủ từ khi viết phần 1 tiểu thuyết “Thiên địa phong trần”, nhưng lúc ấy tôi xét thấy lối dịch của mình có thể không thích hợp với không khí cổ mà tôi cố gắng xây dựng trong truyện, nên tôi đã chọn một bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm khúc” xuất sắc khác mà ít người biết đến, đó là bản của Nguyễn Khản.
Rốt cục, động cơ khiến tôi buộc phải tự ép mình dịch “Chinh phụ ngâm khúc” lại đến từ việc tôi phải có một bản dịch hiện đại để những người bạn thân thiết của tôi vốn không ưa thích thể thơ dân tộc có thể đọc được, và đồng thời cũng là để làm học liệu môn văn cho con gái tôi đang trong quá trình homeschool.
Trong bản dịch của tôi, tôi vẫn giữ chia đoạn của ông Hoàng Xuân Hãn trong “Chinh phụ ngâm bị khảo”, tôi sẽ đổi tên các tiêu đề để phù hợp với ngôn ngữ của tôi và cách lý giải của tôi về “Chinh phụ ngâm khúc”.
Bản dịch này có thể chưa hoàn hảo và sẽ có chỉnh sửa dần trong tương lai, nhưng tôi vẫn đăng lên đây để độc giả đọc chơi và biết đâu lại chẳng khuyến khích thêm nhiều dịch giả trẻ dịch lại “Chinh phục ngâm khúc” theo lối mới thay vì cứ trói buộc bản thân trong “thể thơ dân tộc”.
Loạn Thế
Gió bụi lộng thời
Nổi chìm phận gái
Vời vợi trời xanh kìa nỗi bởi ai
Trăng Trường Thành âm vang trống trận
Mây Cam Tuyền hắt ánh khói bay
Cửu Trùng chống kiếm mong khởi sự
Nửa đêm ban hịch truyền tướng quân
Thiên hạ thái bình nay đã hết
Từ đây chiến bào lại khoác lên
Sứ trời sớm giục chiêu binh mã
Chàng nặng lòng quân nhẹ việc nhà
Cung tên kìa đeo lưng
Vợ con kìa dứt lòng
Phấp phới cờ bay kìa sầu cất bước
Inh ỏi nhạc quân kìa oán trông mong
Dẫu oán thôi đành xa
Dẫu sầu thôi đành dứt
Chàng mới đôi mươi dòng hào kiệt
Bỏ bút nghiên kìa theo kiếm cung
Quyết đoạt liên thành đền ơn chúa
Nguyện vung gươm báu diệt giặc cuồng
Trượng phu ngàn dặm chí quyết tử
Sớm coi tính mệnh tựa lông hồng
Rời bỏ ấm êm theo chinh chiến
Quất ngựa hò reo ngọn Tây phong
Tiễn biệt
Nước dưới cầu xanh trong quá
Nước xanh vây cỏ xanh xanh
Tiễn chàng đi ôi buồn dằng dặc
Chàng ruổi rong ôi thiếp hận chẳng như ngựa
Chàng lênh đênh ôi thiếp hận chẳng bằng thuyền
Con nước vời xanh xanh
Nào gột hết lòng sầu
Ngọn cỏ dầu xanh xanh
Nào nguôi được tim đau
Lời trao lời ôi chẳng rời tay
Bước mỗi bước ôi còn níu áo
Thiếp nguyện hóa trăng dõi bước chàng
Thiên Sơn lòng chàng bay ngàn dặm
Rượu tràn lệ kìa gươm loang loáng
Ngang ngọn giáo kìa nơi hang hùm
Theo đòi Giới Tử đoạt Lâu Lan
Ngạo nhắm Man Khê noi Mã Viện
Áo chàng đỏ tựa ráng chiều tà
Ngựa chàng trắng tựa sắc tuyết pha
Ngựa phi kìa leng keng
Trống reo kìa đi rồi
Nấn ná mãi ôi chẳng rời
Mà bất chợt ôi phân ly
Phân ly ôi cách biệt
Dùng dằng ôi ngóng nhìn
Ngóng nhìn xa xăm kìa cờ bay bay
Xe trước này Bắc Tế Liễu
Ngựa sau này Tây Trường Dương
Xuất chinh xe ngựa đã lên đường
Đứt lòng thiếp liễu dương nào thấu
Bời bời mai rụng âm dần bặt
Xa xa cờ chiến sắc đã mờ
Ngóng mây bay ôi chàng biệt thiếp
Trông núi lại ôi thiếp đợi chàng.
Chàng viễn chinh kìa ngoài mưa gió
Thiếp lại về kìa quạnh thâu đêm
Đôi ta cùng ngoái đầu
Mây xanh kìa giăng núi
Chàng trông thiếp ôi Hàm Dương
Thiếp ngóng chàng ôi Tiêu Tương
Khói Hàm Dương chẳng phủ sông Tương
Cùng ngoái cùng không gặp
Xanh xanh mấy ngàn dâu
Mấy ngàn dâu mấy ngần dâu
Lòng chàng ý thiếp đứt ruột sầu
Dõi theo
Từ lúc chàng bước vào gió cát
Trăng sáng nào biết chàng nơi nao
Xưa nay ra chiến trận
Vạn dặm chẳng ai về
Gió ào ào ôi thốc dung nhan tiều tụy
Nước sâu sâu ôi e tuấn mã chùn chân
Lính ải tựa trống nằm bãi mộ
Chiến sĩ ôm ngựa ngủ rừng hoang
Sớm nay đất Hán thành Bạch Đăng
Ngày sau cõi Hồ miền Thanh Hải
Miền Thanh Hải núi xanh cao lại thấp
Núi xanh tiếp suối xanh đứt lại liền
Trên núi xanh tuyết phủ dầy
Dưới suối xanh nước ngập đầy
Xót xa chàng chỉ tấm giáp thôi
Nhớ nhung quê cũ sầu chau mặt
Trướng gấm quân vương nào biết đây
Gian nan ai họa vẻ chinh phu
Lo thân chàng chìm nổi xa xôi
Hết đại mạc lại góc bể
Thôn sương điếm lạnh
Hang hùm miệng rắn
Ăn gió nằm sương
Dẫm tuyết uống băng
Lên lầu trông mây chuyển
Bất chợt lòng sầu tuôn
Ải đông nam ngày ấy chàng đi
Nào hay chàng chinh chiến chốn nao
Xưa nay khách chinh phu
Tính mệnh nhẹ cỏ cây
Dưới mũi giáo nhủ mình xốc áo đền ơn chúa
Trong phút giây chẳng nề ngang kích nguyện liều thân
Kỳ Sơn mả cũ trăng mênh mang
Phì Thủy mộ mới gió lạnh lùng
Gió lạnh lùng lồng lộng hồn tử sĩ
Trăng mênh mang soi rõ mặt chinh phu
Mặt chinh phu này ai phác nét
Hồn tử sĩ này ai khóc thương
Thương người chinh chiến non sông cũ
Người đi xa ấy tình đầy vơi
Xưa nay chính chiến ai về nhỉ
Ban Siêu ngày về tóc điểm sương
Lại tưởng chàng ruổi ngựa đường xa
Ba thước kiếm, một yên nhung
Gió thu cỏ héo
Trăng sáng quan san
Đầu ngựa tên reo
Trên thành giáo xếp
Công danh trăm sự rộn
Lao khổ chẳng khắc ngơi
Oán trách
Biết tỏ cùng ai lời suông
Chàng chốn chân trời thiếp tựa song
Tựa song chắc thiếp nay đành phận
Chân trời chàng há lẽ tồn vong
Thư riêng qua lại duyên cá nước
Chịu sao biền biệt chốn nước mây
Phận thiếp ngỡ đâu đời chinh phụ
Thân chàng theo mãi nghiệp vương công
Cớ gì sông Nam sang sông Bắc
Khiến người sầu sớm lại sầu đêm
Người thì phong lưu trang niên thiếu
Kẻ thì khuê nữ tuổi thiếu niên
Chịu sao cùng son trẻ
Vạn dặm lòng nhớ nhung
Lại nhớ cùng chàng trao lời biệt
Vẫn cành dương liễu tiếng hoàng oanh
Hỏi chàng ngày trở lại
Chàng hẹn tiếng cuốc về
Cuốc thì bay mất, oanh đà lão
Xanh liễu bên lầu én gọi nhau
Lại nhớ cùng chàng lúc phân ly
Tuyết mai chưa thấy gió đông về
Hỏi chàng ngày trở lại
Chàng chỉ cánh đào tươi
Hoa đào vẫn cợt ngọn đông phong
Bên sông mai úa lại phù dung
Hẹn cùng ta nơi ấy
Này nhớ chốn Lũng Tây
Ngày qua ôi nào thấy
Lá vàng rụng xuống trâm
Nức nở uổng ngóng trông
Thôn vắng vọng đàn trưa
Hẹn cùng ta nơi ấy
Hẹn bên cầu Hán Dương
Ngày tàn ôi chẳng thấy
Gió núi tốc áo bào
Nức nở uổng ngóng trông
Sông lạnh trào con sóng
Năm xưa gửi tin mong chàng đáp
Năm nay gửi tin mong chàng về
Thấy tin người chẳng thấy
Lác đác liễu rụng phủ rêu mờ
Rêu mờ rêu mờ lại rêu mờ
Mỗi bước loanh quanh vò trăm mối
Năm xưa thư đến thiếp mỏi mòn
Năm nay thư đến thiếp chờ trông
Thư về người chẳng về
Rèm thưa lặng lẽ bóng chiều sang
Bóng chiều bóng chiều lại bóng chiều
Mười hẹn mà nay chín hẹn lầm
Gửi gắm
Ngày qua ngày lại thêm ngày nữa
Nào hay sen đà nở ba lần
Cay đắng ải mờ người lận đận
Cay đắng vạn dặm cúc xa xăm
Cúc biên cương ai chẳng người thân thích
Khách chinh phu ai không kẻ ngóng chờ
Có mẹ cha đành lòng chia biệt
Có vợ yêu đành cậy trông nom
Song thân tóc đã điểm sương mai
Con thơ tuổi còn đương bú mớm
Song thân ơ tựa cửa
Con thơ ơ khóc đòi
Phụng mẹ cha ôi thiếp thay chàng
Dạy con thơ ôi thiếp là cha
Mẹ cha con nhỏ một thân
Lòng đau nhung nhớ xiết bao lần
Nhớ chàng ngày cũ kìa đã qua
Nhớ chàng năm mới kìa sắp tàn
Chàng nổi chìm hai năm, ba năm lại bốn năm
Thiếp nhớ nhung trăm mối ngàn mối rồi vạn mối
Ước ao gần gang tấc
Thiếp kể sầu miên man
Này đây trâm cung Hán
Thuở mới kết đôi đã vội tan
Cậy người gửi tình quân
Tỏ lòng này nhung nhớ
Này đây gương lầu Tần
Thưở cùng chàng đôi bóng ái ân
Cậy ai gửi tình quân
Soi thiếp thân cô lẻ
Này đây lưỡi câu bạc
Trao tay lúc động phòng
Cậy ai gửi tình quân
Gói ghém lòng thương nhớ
Này đây cây lược ngọc
Thơ ấu vẫn đùa vui
Cây ai gửi tình quân
Nâng niu ngày cách mặt.
Đợi chờ
Năm dồn tin tới lại tin đi
Năm nay vắng bặt tin chẳng đến
Ngóng nhạn uổng mong lụa thư đề
Nghe sương vội đan áo bông mềm
Gió thu sao chở cánh hồng bay
Ngoài trời mưa táp lại tuyết lay
Tuyết lạnh chàng ôi hổ trướng
Mưa giá chàng ôi màn lang
Lạnh giá hoài cơ cực
Trời cao có thương cùng
Thơ đề gấm lụa gói lại mở
Tiền gieo quẻ bói tin rồi ngờ
Hoàng hôn le lói mái hiên người lẻ bóng
Trăng khuya vằng vặc chăn đơn tóc xõa mềm
Chẳng như phường say rượu la đà thân túy lúy
Chẳng như kẻ mê đắm hồ đồ trí ngu si
Trâm lệch tóc rơi bơ phờ rối
Váy trễ eo mềm mòn mỏi kham
Ngày lặng lẽ tường trưa bước ngả nghiêng
Chiều se sẽ rèm Tương cuốn lưa thưa
Ngoài rèm lén ngóng hỷ thước vầng nhật treo cành
Trong rèm ngồi thẩn nỗi lòng kể với đèn khuya
Đèn tỏ hay chẳng tỏ
Thiếp sầu chỉ riêng sầu
Sầu
Sầu lại sầu ôi khôn tả xiết
Đèn chong bóng chiếc nặng buồn thương
Eo óc gà kêu năm canh vọng
Phơ phất bóng hòe rủ tám phương
Sầu như biển
Khắc tựa năm
Gượng thắp trầm hương hồn tan loãng khói sương
Gượng soi gương lệ ngọc lã chã cỏ hoa
Gượng ôm đàn tâm động chùng dây loan phượng
Gượng gẩy điệu bi thương đứt phím uyên ương
Mượn ngọn đông phong gửi tấm lòng
Ngàn vàng xin gửi đến non Yên
Non Yên dầu chẳng đến
Nhớ chàng dằng dặc ôi đường vô tận
Vô tận chẳng thể đi
Trông chàng vời vợi ôi nhớ miên man
Ngóng người xa xăm lòng đau xót
Lá thu xanh điểm bạc
Dế rỉ rả mưa buông
Sương giáng rụng ôi dương liễu
Mưa cưa rơi ôi ngô đồng
Chim bay lạc gió
Sương giăng mịt mùng
Trùng rên lạnh vách
Chuông sớm điểm xa
Dế đêm đếm mưa rơi
Tàu tiêu cơn gió nổi
Gió xé song thưa luồn rét mướt
Trăng động rèm hoa bóng lung lay
Trăng soi hoa sáng lên sắc trắng
Hoa mượn trăng tươi khoe vẻ hồng
Trăng hoa hoa trăng kìa bóng lồng bóng
Trước hoa dưới nguyệt kìa buồn lại buồn.
Rã rời
Ngàn lần não vạn sự rầu
Biếng nữ công thẹn thùng chẳng dệt gấm uyên ương
Trễ phụ xảo ngại ngùng sao thêu khăn hồ điệp
Dung nhan biếng lười tô điểm phấn
Nói năng hờ hững tựa song thưa
Song thưa, song thưa lại song thưa
Chàng xa xôi thôi đẹp vì ai
Đẹp vì ai thôi uổng má hồng
Chàng xa xôi ôi cách ngàn trùng
Há như nàng Chức lạnh lẽo khóc bến sông Ngân
Há như Hằng Nga tiều tụy lặng nơi cung Quảng
Sầu chất chồng thành gối
Buồn nung nấu làm cơm
Mượn rượu tan sầu mà rượu nhạt sầu thêm nặng
Mượn hoa khuây muộn mà hoa héo muộn chẳng vơi
Sầu muộn lỡ lầm càng sầu muộn
Muộn sầu tuôn chảy thác cửu tuyền
Gõ sênh ngọc ôi không thành tiếng
So dây bạc ôi chẳng nỡ đàn
Mơ chốn xa kìa đường gian nan
Nhớ chinh phu kìa túi trễ vai
Quốc kêu lạc tiếng lệ chứa chan
Trống tiều nện nhịp đứt buồng gan
Má hồng phai nhạt dung nhan héo
Bất chợt xót xa phận nhớ chồng
Mộng
Nếm chua chát ôi thêm cay đắng
Chua cay này há bởi chàng ư
Vì chàng ôi hàng lệ thiếp rơi
Vì chàng ôi thân thiếp lẻ loi
Thân thiếp chẳng theo chàng dưới trướng
Lệ thiếp khăn chàng chẳng giọt vương
Chỉ hồn mộng nào ngại ngần
Tìm chàng đêm đêm vượt Giang Tân
Tìm chàng này chốn Dương Đài
Gặp chàng này bến sông Tương
Mơ được cùng chàng vui hội ngộ
Nào phải gối đơn mộng ngày xuân
Thiếp hận thân này không là mộng
Lũng Thủy, Hàm Quan được bên chàng
Mộng đi bàng hoàng đêm sực tỉnh
Mộng về ngờ ngợ lẽ giả chân
Chỉ nỗi lòng nhung nhớ khôn nguôi
Nguyện theo chàng khắc khắc chẳng rời
Lòng chẳng rời nhưng nào thấy mặt
Lên lầu cao ngóng bóng xe qua
Ngóng chàng mà chẳng gặp
Bãi sông bèo dạt trôi
Cỏ hoang xanh chân mây
Ruộng dâu tiếp màu trời
Cõi nam mờ bụi màu chinh chiến
Vầng nhật xuống đồng bóng cô đơn
Ngóng chàng nào thấy mặt
Đường xa xiêu mái đình
Núi Thục xanh chất ngất
Ngô đồng khuất tầng mây
Đất bắc ruộng đồng hoang lạnh quá
Lâm thâm mưa phủ sáo hắt hiu
Ngóng chàng mà chẳng gặp
Non sâu lá rụng đầy
Trĩ hoang kêu khắc khoải
Uốn điệu buồn dưới mai
Mé đông khói sương sầu phảng phất
Gió thu lay nhẹ tiếng chim buồn
Ngóng chàng mà chẳng gặp
Dòng nước lượn vòng quanh
Tầng không vết nhạn bay
Thuyền xa đà cập bến
Góc tây rừng tùng nối bãi lau
Người đi thêm cách ngọn cù lao
Trông mòn trời đất chẳng thấy đâu
Lầu cao lên xuống nhọc lòng rầu
Khối mây khuất nẻo hồn nhung nhớ
Hỏi cõi Ngọc quan người nơi nao.
Giận
Hận chẳng rút đất ngắn tày gang
Hận chẳng gieo khăn hóa nhịp cầu
Lòng này đà hóa đá
Lên lầu mà lệ khô
Quay đầu lặng ngắm màu dương liễu
Thà chàng đừng mê mải phong hầu
Nào ngờ chia biệt ngàn dặm vắng
Lòng chàng há với thiếp cùng đau
Lòng chàng ví được đồng tâm thiếp,
Thiếp còn oán hận được chi đâu
Tâm thiếp tựa hoa vọng vầng dương
Chỉ e lòng chàng là vệt nắng
Vệt nắng chợt lóe không quay lại
Hoa bởi nắng đi sắc hoe vàng
Hoa vàng hé cười vì ai nhỉ
Vệt nắng chẳng thêm chút đoái thương
Hoa vàng tủi phận tàn đợi nắng
Hoa vàng úa kìa rũ bên tường
Thiên tượng
Hoa rụng đến nay mấy mùa sương
Sân lan ôi biếng dọn
Bèo nước ôi len hương
Vén áo bước tiền đường
Ngước mắt trông thiên tượng
Bóng mây thời phảng phất
Bắc Đẩu chợt xế ngang
Sông Ngân trôi mờ tỏ
Sao Sâm chuyển hiện tàng
Trăng soi kìa giường trống
Gió nổi kìa vách xiêu
Tháng năm tàn dáng ngọc
Chàng cứ mãi tha phương
Xưa ta như hình bóng
Nay cách trở Sâm Thương
Mây biên ải phủ mờ bóng ngựa
Gót hiên nhà kín vết rêu phong
Hiên nhà gió xuân đà lặng ngắt
Càng thương nhỡ nhàng sắc xuân thì
Đẹp thay lúc mẫu đơn vàng tía nghinh gió đông
Đẹp thay thuở bên cầu Ngưu Chức ngắm trăng sáng
Hôm qua thiếu nữ chửa cài trâm
Năm nay chàng rể đã động phòng
Chỉ thương trăng rọi căn phòng trống
Đằng đẵng ngóng trông ngày sáng tươi
Ngày tươi sáng ôi chợt đi mau
Cõi người xuân sắc cũng qua nhanh
Huống chi sầu xuân chưa tan buồn thu đà đến
Huống chi hội ngộ còn vương ly biệt nhuốm sầu
Biệt ly thu đến lòng vò xé
Xanh xanh dáng liễu gắng gỏi chi
Ai kẻ xót lệ sầu bi
Chỉ e chẳng ai xót tóc Văn Quân điểm bạc
Chỉ lo chẳng ai oán vẻ Phan lang mờ phai
Tiếc nuối nào để chi
Nhan sắc còn tươi màu hé nụ
Oán than nào để chi
Bóng nắng buông rơi chẳng quay về
Trách phận mỏng uổng tháng năm
Rối bời tơ tóc điểm màu sương
Lại nhớ gác hương mơ gặp gỡ
Vương vất lầu hoa dải lụa thơm
Hận trời chẳng thuận lòng người
Gập ghềnh thế sự thây phó mặc
Gập ghềnh gập ghềnh biết sao đang
Xót thiếp thay ôi xót chàng thay!
Ước nguyện
Chàng chẳng thấy đồng hoang cặp uyên ương
Luyến lưu sao nỡ phân hai đường
Lại chẳng thấy bên sông đôi én liệng
Bạc đầu quyến luyến nào chia xa
Ấy chim chóc vô tình
Nâng cánh dìu nhau một kiếp trôi
Ấy sâu bọ vô tri
Tuổi già ập đến chẳng chia lìa
Liễu mềm bên dậu vấn vương dây
Sen thanh đầm biếc quấn quít cành
Sóc thỏ đến ngựa lừa
Tầm gửi đến nấm la
Đều suốt kiếp chẳng rời xa
Xót thương thay giống hữu tình
Ước sao trên trời làm chim kết cánh
Dưới đất làm cây liền cành
Thà chết mà hội ngộ
Hơn sống cảnh phân ly
Dẫu chết vui gặp gỡ
Sao bằng được gần nhau
Ước sao chàng mãi chẳng già
Thiếp còn xuân sắc
Nguyện làm bóng ôi luôn kề cận
Chàng lên đường ôi thiếp theo chân
Ước cùng chàng thỏa nguyện phong hầu
Lòng báo quốc quyết mãi sắt son
Nguyện cùng chàng bảo vệ nước non
Đói tìm nuốt trọn đầu Nhục Chi
Khát tìm uống cạn máu Thiền Vu
Nguyện thanh bình
Vòng đao kiếm nào mong tìm sống
Trời xanh sẵn ý giúp anh hùng
Giúp anh hùng trăm trận thắng
Tứ mã ruổi dài Quan Đông lặng
Quan Đông Quan Bắc tên thôi bay
Đầu non cuối núi cung treo đầy
Trăng ải xa khuất cờ chiến thắng
Gió biên thùy tạt bóng khải hoàn
Đề danh kìa đá Yên Nhiên
Dâng công kìa cung Vị Ương
Cung Vị Ương kìa thuận thiên triều
Mượn sông Ngân kìa rửa đao cung
Buông kiếm vang ca khúc thái bình
Nhạc phủ ca truyền tới muôn dân
Gác Lăng Yên Thúc Bảo họ Tần
Đài Kì Lân Phiêu Diêu họ Hoắc
Trời đất rộng dài ghi công trạng
Vợ con vui vầy tước lộc ban
Dẫu sầu thôi cũng qua
Thỏa nguyện kìa đang tới
Thiếp nào như nàng Tô si ngốc
Chàng há phải Tô Tần lao đao
Ngày về rạng rỡ hoàng kim ấn
Thấu rõ thời gian nào quay lại
Xin vì chàng ôi cởi chiến bào
Xin vì chàng ôi nâng chén đào
Vì chàng chải tóc vấn hình mây
Vì chàng điểm trang màu bạch ngọc
Ôm chàng trông ôi dòng lệ cũ
Kể chàng nghe ôi điệu tình xưa
Điệu tình xưa ôi nay đã đổi
Lời mới chuyện xưa này cùng nâng chén
Rót rượu ta thong dong
Ca tràn ta liên miên
Rót lại rót này rượu bồ đào
Ca lại ca này thiên xích thố
Nguyện say muôn chén này cùng hát ca
Cùng chàng nguyên vẹn này mối duyên xưa
Nguyện ước kết đôi đến bạc đầu
Hoán đổi công danh bù xa cách
Yêu thương đùm bọc lúc thanh bình
Năm tháng thanh bình gác lại giáo gươm
Nào đâu còn thấy lệ ướt đầm
Vừa gặp gỡ đã nhen lời biệt
Thương thay trượng phu phải đảm đương.
Bài trò chuyện của tôi về Đặng Trần Côn
Bản Hán Việt:
Thiên địa phong trần
Hồng nhan đa truân
Du du bỉ thương hề thuỳ tạo nhân
Cổ bề thanh động Trường Thành nguyệt
Phong hoả ảnh chiếu Cam Tuyền vân
Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch
Bán dạ phi hịch truyền tướng quân
Thanh bình tam bách niên thiên hạ
Tùng thử nhung y thuộc vũ thần
Sứ tinh thiên môn thôi hiểu phát
Hành nhân trọng pháp khinh ly biệt
Cung tiễn hề tại yêu
Thê noa hề biệt khuyết
Liệp liệp tinh kỳ hề xuất tái sầu
Huyên huyên tiêu cổ hề từ gia oán
Hữu oán hề phân huề
Hữu sầu hề khế khoát
Lương nhân nhị thập Ngô môn hào
Đầu bút nghiên hề sự cung đao
Trực bả liên thành hiến minh thánh
Nguyện tương xích kiếm trảm thiên kiêu
Trượng phu thiên lý chí mã cách
Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao
Tiện từ khuê khổn tùng chinh chiến
Tây phong minh tiên xuất Vị kiều
Vị kiều đầu thanh thuỷ câu
Thanh thuỷ biên thanh thảo đồ
Tống quân xứ hề tâm du du
Quân đăng đồ hề thiếp hận bất như câu
Quân lâm lưu hề thiếp hận bất như chu
Thanh thanh hữu lưu thuỷ
Bất tẩy thiếp tâm sầu
Thanh thanh hữu phương thảo
bất vong thiếp tâm ưu
Ngữ phục ngữ hề chấp quân thủ
Bộ nhất bộ hề khiên quân nhu
Thiếp tâm tuỳ quân tự minh nguyệt
Quân tâm vạn lý Thiên Sơn tiễn
Trịch ly bôi hề vũ Long Tuyền
Hoành chinh sáo hề chỉ hổ huyệt
Vân tuỳ Giới Tử liệp Lâu Lan
Tiếu hướng Man Khê đàm Mã Viện
Quân xuyên trang phục hồng như hà
Quân kỵ kiêu mã bạch như tuyết
Kiêu mã hề loan linh
Chinh cổ hề nhân hành
Tu du trung hề đối diện
Khoảnh khắc lý hề phân trình
Phân trình hề hà lương
Bồi hồi hề lộ bàng
Lộ bàng nhất vọng hề bái ương ương
Tiền xa hề Bắc Tế Liễu,
Hậu kỵ hề Tây Trường Dương
Kỵ xa tương ủng quân lâm tái
Dương liễu na tri thiếp đoạn trường
Khứ khứ lạc mai thanh tiệm viễn
Hành hành chinh bái sắc hà mang
Vọng vân khứ hề lang biệt thiếp
Vọng sơn quy hề thiếp tư lang.
Lang khứ trình hề mông vũ ngoại
Thiếp quy xứ hề tạc dạ phòng
Quy khứ lưỡng hồi cố
Vân thanh hề sơn thương
Lang cố thiếp hề Hàm Dương
Thiếp cố lang hề Tiêu Tương
Tiêu Tương yên trở Hàm Dương thụ
Hàm Dương thụ cách Tiêu Tương giang
Tương cố bất tương kiến
Thanh thanh mạch thượng tang
Mạch thượng tang mạch thượng tang
Thiếp ý quân tâm thuỳ đoản trường
Tự tòng biệt hậu phong sa lũng
Minh nguyệt tri quân hà xứ túc
Cổ lai chinh chiến trường
Vạn lý vô nhân ốc
Phong ngao ngao hề đả đắc nhân nhan tiều
Thuỷ thâm thâm hề khiếp đắc mã đề súc
Thú phu chẩm cổ ngọa Long sa
Chiến sĩ bão yên miên hổ lục
Kim triêu Hán há Bạch Đăng thành
Minh nhật Hồ khuy Thanh Hải khúc
Thanh Hải khúc thanh sơn cao phục đê
Thanh sơn tiền thanh khê đoạn phục tục
Thanh sơn thượng tuyết mông đầu
Thanh khê hạ thuỷ một phúc
Khả liên đa thiểu thiết y nhân
Tư quy đương thử sầu nhan xúc
Cẩm trướng quân vương tri dã vô
Gian nan thuỳ vị họa chinh phu
Liệu tưởng lương nhân kinh lịch xứ
Tiêu Quan giác hãn hải ngung.
Sương thôn vũ điếm
Hổ lạc xà khu
Phong xan lộ túc
Tuyết hĩnh băng tu
Đăng cao vọng vân sắc
An phục bất sinh sầu
Tự tòng biệt hậu đông nam kiếu
Đông nam tri quân chiến hà đạo
Cổ lai chinh chiến nhân
Tính mệnh khinh như thảo
Phong nhận hạ ôn ôn hiệp khoáng chủ ân thâm
Thời khắc trung lịch lịch hoành qua tráng sĩ yểu
Kỳ sơn cựu trủng nguyệt mang mang
Phì thuỷ tân phần phong niểu niểu
Phong niểu niểu không xuy tử sĩ hồn
Nguyệt mang mang tằng chiếu chinh phu mạo
Chinh phu mạo hề thuỳ đan thanh
Tử sĩ hồn hề thuỳ ai điếu
Khả liên tranh đấu cựu giang sơn
Hành nhân quá thử tình đa thiểu
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hoàn
Ban Siêu quy thời mấn dĩ ban
Liệu tưởng lương nhân trì sính ngoại
Tam xích kiếm nhất nhung yên
Thu phong sa thảo
Minh nguyệt quan sơn
Mã đầu minh đích
Thành thượng duyên can
Công danh bách mang lý
Lao khổ vị ưng nhàn
Lao dữ nhàn thuỳ dữ ngôn
Quân tại thiên nhai, thiếp ỷ môn
Ỷ môn cố thiếp kim sinh phận
Thiên nhai khởi quân bình sinh hồn
Tự tín tương tuỳ ngư thuỷ bạn
Na kham tương cách thuỷ vân thôn
Thiếp thân bất tưởng vi chinh phụ
Quân thân khởi học vi vương tôn
Hà sự giang Nam dữ giang Bắc
Linh nhân sầu hiểu cánh sầu hôn
Nhất cá thị phong lưu thiếu niên khách
Nhất cá thị thâm khuê thiếu niên hôn
Khả kham lưỡng niên thiếu
Thiên lý các hàn huyên
Ức tích dữ quân tương biệt thời
Liễu điều do vị chuyển hoàng ly
Vấn quân hà nhật quy
Quân ước đỗ quyên đề
Đỗ quyên dĩ trục hoàng ly lão
Thanh Liễu lâu tiền ngữ ý nhi
Ức tích dữ quân tương biệt trung
Tuyết mai do vị thức Ðông phong,
Vấn quân hà nhật quy
Quân chỉ đào hoa hồng
Đào hoa dĩ bạn Ðông phong khứ
Lão mai giang thượng hựu phù dung
Dữ ngã ước hà sở
Nãi ước Lũng Tây sầm
Nhật trung hề bất lai
Trụy diệp đâu ngã trâm
Trữ lập không thế khấp
Hoang thôn huyên ngọ cầm
Dữ ngã ước hà sở
Nãi ước Hán Dương kiều
Nhật vãn hề bất lai
Cốc phong xuy ngã bào
Trữ lập không thế khấp
Hàn giang khởi mộ trào
Tích niên ký tín khuyến quân hồi
Kim niên ký tín khuyến quân lai
Tín lai nhân vị lai
Dương hoa linh lạc uỷ thương đài
Thương đài thương đài hựu thương đài
Nhất bộ nhàn đình bách cảm thôi
Tích niên hồi thư đính thiếp kỳ
Kim niên hồi thư đính thiếp quy
Thư quy nhân vị quy
Sa song tịch mịch chuyển tà huy
Tà huy tà huy hựu tà huy
Thập ước giai kỳ cửu độ vi
Thí tương khứ nhật tùng đầu sổ
Bất giác hà tiền dĩ tam chú
Tối khổ thị liên niên tử tái nhân
Tối khổ thị thiên lý hoàng hoa thú
Hoàng hoa thú thuỳ vô đường thượng thân
Tử tái nhân thuỳ vô khuê trung phụ
Hữu thân an khả tạm tương ly
Hữu phụ an năng cửu tương phụ
Quân hữu lão thân mấn như sương
Quân hữu nhi lang niên thả nhụ
Lão thân hề ỷ môn
Nhi lang hề đãi bộ
Cung thân xan hề thiếp vi nam
Khoá tử thư hề thiếp vi phụ
Cung thân khoá tử thử nhất thân
Thương thiếp tư quân kim kỷ độ
Tư quân tạc nhật hề dĩ quá
Tư quân kim niên hề hựu mộ
Quân yêm lưu nhị niên tam niên cánh tứ niên
Thiếp tình hoài bách lũ thiên lũ hoàn vạn lũ
An đắc tại quân biên
Tố thiếp trung trường khổ
Thiếp hữu Hán cung thoa
Tằng thị giá thời tương tống lai
Bằng thuỳ ký quân tử
Biểu thiếp tương tư hoài
Thiếp hữu Tần lâu kính
Tằng dữ lang sơ tương đối ảnh
Bằng thuỳ ký quân tử
Chiếu thiếp kim cô lánh
Thiếp hữu câu chỉ ngân
Thủ trung thời tương thân
Bằng thuỳ ký quân tử
Vi vật ngụ ân cần
Thiếp hữu tao đầu ngọc
Anh nhi niên sở lộng
Bằng thuỳ ký quân tử
Tha hương hạnh trân trọng
Tích niên âm tín hữu lai thời
Kim niên âm hy tín diệc hy
Kiến nhạn uổng nhiên tư tái bạch
Văn sương mạn tự chế miên y
Tây phong dục ký vô hồng tiện
Thiên ngoại liên y tuyết vũ thuỳ
Tuyết hàn y hề hổ trướng
Vũ lãnh y hề lang vi
Hàn lãnh ban ban khổ
Thiên ngoại khả liên y
Cẩm tự đề thi phong cánh triển
Kim tiền vấn bốc tín hoàn nghi
Kỷ độ hoàng hôn thời trùng hiên nhân độc lập
Kỷ hồi minh nguyệt dạ đơn chẩm mấn tà khi
Bất quan trầm dữ hàm hôn hôn nhân tự tuý
Bất quan ngu dữ nọa mộng mộng ý như si
Trâm tà uỷ đoả bồng vô nại
Quần thối nhu yêu sấu bất chi
Trú trầm trầm ngọ viện hành như truỵ
Tịch tiêu tiêu tương liêm quyển hựu thuỳ
Liêm ngoại khuy nhật xuất chi đầu vô thước báo
Liêm trung tọa dạ lai tâm sự chỉ đăng tri
Đăng tri nhược vô tri
Thiếp bi chỉ tự bi
Bi hựu bi hề cánh vô ngôn
Đăng hoa nhân ảnh tổng kham liên
Y ốc kê thanh thông ngũ dạ
Phi phất hoè âm độ bát chuyên
Sầu tự hải
Khắc như niên
Cưỡng nhiên hương hoa hồn tiêu đàn chú hạ
Cưỡng lâm kính ngọc cân truỵ lăng hoa tiền
Cưỡng viện cầm chỉ hạ kinh đình loan phượng trụ
Cưỡng điều sắt khúc trung bi yết uyên ương huyền
Thử ý xuân phong nhược khẳng truyền
Thiên kim tá lực ký Yên Nhiên
Yên Nhiên vị năng truyền
Ức quân thiều thiều hề lộ như thiên
Thiên viễn vị dị thông
Ức quân du du hề tứ hà cùng
Hoài nhân xứ thương tâm hung
Thụ diệp thanh sương lý
Cùng thanh tế vũ trung
Sương phủ tàn hề dương liễu
Vũ cứ tổn hề ngô đồng
Điểu phản cao thung
Lộ há đê tùng
Hàn viên hậu trùng
Viễn tự hiểu chung
Tất suất sổ thanh vũ
Ba tiêu nhất viện phong
Phong liệt chỉ song xuyên trướng khích
Nguyệt di hoa ảnh thướng liêm lung
Hoa tiền nguyệt chiếu nguyệt tự bạch
Nguyệt hạ hoa khai hoa tự hồng
Nguyệt hoa hoa nguyệt hề ảnh trùng trùng
Hoa tiền nguyệt hạ hề tâm xung xung.
Thiên ban lãn vạn sự dung
Dung nữ công cẩm trục sỉ phao uyên đối ngẫu
Dung phụ xảo kim châm tu thích điệp thư hùng
Dung trang đối hiểu không thi phấn
Dung ngữ chung triêu muộn ỷ song
Ỷ song ỷ song phục ỷ song
Lang quân khứ hề thuỳ vi dung
Thuỳ vi dung hề không bàn hoàn
Lang quân khứ hề cách trùng quan
Hà thí Thiên đế tôn lãnh lạc khấp Ngân Chử
Hà thí Hằng Nga phụ thê lương tọa Quảng Hàn
Tạ sầu hề vi chẩm
Chử muộn hề vi xan
Dục tương tửu chế sầu sầu trọng tửu vô lực
Dục tương hoa giải muộn muộn áp hoa vô nhan
Sầu muộn tổng vi sầu muộn ngộ
Muộn sầu hóa tác cửu tuyền than
Thí quỳnh sanh hề bất thành hưởng
Bão ngân tranh hề bất nhẫn đàn
Tư viễn tái hề hành lộ nan
Niệm chinh phu hề nang tác đơn
Quyên thanh đề lạc quan tình lệ
Tiều cổ xao tàn đái bại can
Bất thăng tiều tụy hình hài nhuyễn
Thủy giác khuê ly tư vị toan
Tư vị toan hề toan cánh tân
Toan tân đoan đích vị lương nhân
Vị lương nhân hề song thiếp lệ
Vị lương nhân hề chích thiếp thân
Thiếp thân bất đáo quân chinh trướng
Thiếp lệ bất đáo quân chinh cân
Duy hữu mộng hồn vô bất đáo
Tầm quân dạ dạ đáo giang tân
Tầm quân hề Dương Đài lộ
Hội quân hề Tương thuỷ tân
Ký đắc kỷ phiên hoan hội xứ
Vô phi nhất chẩm mộng trung xuân.
Thử thân phản hận bất như mộng
Lũng Thuỷ, Hàm Quan dữ tử thân
Mộng khứ mỗi tăng kinh cánh đoạn
Mộng hồi hựu lự huyễn phi chân
Duy hữu thốn tâm chân bất đoạn
Vị thường khoảnh khắc thiểu ly quân
Tâm bất ly quân vị kiến quân,
Bằng cao kỷ độ vọng chinh luân
Vọng quân hà sở kiến
Giang châu mãn bạch tần
Yên thảo phi thanh lũ
Tần tang nhiễm lục vân
Nam lai tỉnh ấp bán binh trần
Lạc nhật bình sa lộ nhất quần
Vọng quân hà sở kiến
Quan lộ đoản trường đình
Vân gian Ngô thọ ám
Thiên tế Thục sơn thanh
Bắc lai hoà thử bán hoang thành
Vi vũ giang lâu địch nhất thanh
Vọng quân hà sở kiến
Không sơn diệp tố đôi
Tự phi thanh dã trĩ
Tự vũ cách giang mai
Đông khứ yên lam thảm bất khai
Tây phong phiêu bạc điểu thanh ai
Vọng quân hà sở kiến
Hà thủy khúc như câu
Trường không sổ điểm nhạn,
Viễn phố nhất quy châu
Tây khứ tùng thu tiếp đoạn vu
Hành nhân vi một cách thương châu
Vọng tận thiên đầu hựu địa đầu
Kỷ nhật đăng lâu cánh há lâu
Đống vân trở tận tương tư nhãn
Hà xứ Ngọc quan chinh chiến tưu.
Hận vô trường phòng súc địa thuật
Hận vô tiên tử trịch cân phù
Hữu tâm thành hóa thạch
Vô lệ khả đăng lâu
Hồi thủ trường đề dương liễu sắc
Hối giao phu tế mịch phong hầu.
Bất thức ly gia thiên lý ngoại
Quân tâm hữu tự thiếp tâm phầu
Quân tâm thảng dữ thiếp tâm tự
Thiếp diệc ư quân hà oán vưu
Thiếp tâm như hoa thường hướng dương
Chỉ phạ quân tâm như lưu quang
Lưu quang nhất khứ bất phục chiếu
Hoa vị lưu quang hoàng hựu hoàng
Hoa hoàng cánh hướng thuỳ biên tiếu
Lưu quang bất khẳng nhất hồi chiếu
Hoàng hoa khước vi lưu quang lão
Hoàng hoa lão hề lạc mãn tường.
Hoa lạc như kim kinh kỷ sương
Đình lan hề dĩ trích
Giang tảo hề hựu phương
Nhiếp y bộ tiền đường
Ngưỡng mục quan thiên chương
Tiêm vân thời phảng phất
Bắc đẩu hốt đê ngang
Hà thuỷ phiên minh diệt
Sâm triền sạ hiện tàng
Nguyệt chiếu hề ngã sàng
Phong xuy hề ngã tường
Ngọc nhan tuỳ niên tước
Trượng phu do tha phương
Tích vi hình dữ ảnh
Kim vi Sâm dữ Thương
Quân biên vân ủng thanh ty kỵ
Thiếp xứ đài sinh Hưởng điệp lang
Lang nội xuân phong nhật tương yết
Khả liên ngộ tận lương thời tiết
Lương thời tiết Diêu hoàng Nguỵ tử giá Ðông phong
Lương thời tiết Chức nữ Ngưu lang hội minh nguyệt
Tạc nhật vị kê Tây gia nương
Kim niên dĩ quy Ðông lân thiến
Khả linh thố thủ nhất không phòng
Niên niên ngộ tận lương thời tiết
Lương thời tiết hề hốt như thoa
Nhân thế thanh xuân dung dị qua
Huống phục thị xuân muộn vị tiêu thu hận tục
Huống phục thị hợp hoan cánh thiểu biệt sầu đa
Biệt sầu thu hận lưỡng tương ma
Bồ liễu thanh thanh năng kỷ hà
Không thán tích lệ tư ta
Chỉ phạ bạch đáo Văn Quân đầu không thán tích
Chỉ khủng hoa đáo Phan lang mấn lãng tư ta
Thán tích hà dĩ vi
Nhan sắc do hồng như nộn hoa
Tư ta hà dĩ vi
Quang âm nhất trịch vô hồi qua
Tư mệnh bạc tích niên hoa
Phân phân thiếu phụ kỷ thành bà
Hương các trùng hoài bồi tiếu kiểm
Hoa lâu thượng ký giải hương la
Hận thiên bất dữ nhân phương tiện
Để sự đáo kim thành khảm kha
Khảm kha khảm kha tri nại hà
Vị thiếp ta hề vị quân ta
Quân bất kiến dã ngoại song uyên ương
Cam tâm bất nhẫn lưỡng phân trương
Hựu bất kiến lương giang song yến yến
Bạch thủ hà tằng vong quyến luyến
Kiêm kiêm dã vô tình
Tỷ dực tương tuỳ quá nhất sinh
Cùng cùng dã vô tri
Tịnh khu đáo lão bất tương vi
Lộ liễu tằng truyền liên lý xứ
Trì liên diệc hữu tịnh đầu thời
Phụ quyết hề cự hư
Bão la hề thố ty
Hà nhân sinh chi tương vi
Ta vật loại chi như tư
An đắc tại thiên vi tỷ dực điểu
Tại địa vi liên lý chi
Ninh cam tử tương kiến
Bất nhẫn sinh tương ly
Tuy nhiên tử tương kiến
Hạt nhược sinh tương tuỳ
An đắc quân vô đáo lão nhật
Thiếp thường thiếu niên
Nguyện vi ảnh hề tuỳ quân biên
Quân hữu hành hề ảnh bất viễn
Quân y quang hề thiếp như nguyện
Nguyện quân hứa quốc tâm như đan
Nguyện quân tí dân thân như thiết
Cơ lai thôn hạ Nhục Chi đầu
Khát lai ẫm hạ Thiền Vu huyết.
Hà hạnh Kỳ môn phong nhẫn trung
Lão thiên trước ý hộ anh hùng
Hộ anh hùng bách chiến công
Trường khu tứ mã tịnh quan Ðông
Quan Đông Quan Bắc hưu truyền tiễn,
Sơn vĩ sơn đầu tảo quải cung
Tiệp sắc tinh kỳ từ tái nguyệt
Khải ca tướng sĩ bối biên phong
Lặc thi hề Yên Nhiên thạch
Hiến quắc hề Vị Ương cung
Vị Ương cung hề hướng thiên triều
Vãn Ngân hà hề tẩy đao cung
Từ nhân san hạ Bình Hoài Tụng
Nhạc phủ ca truyền nhập Hán dao
Lăng Yên các hề Tần Thúc Bửu
Kỳ Lân đài hề Hoắc Phiêu Diêu
Thiên trường địa cửu mao thư khoán
Tử ấm thê phong tước lộc tiêu
Hữu sầu hề thử nhật
Đắc ý hề lai thời
Thiếp phi Tô gia si tâm phụ
Quân diệc Lạc dương hảo nam nhi
Quy lai thảng bội hoàng kim ấn
Khẳng học đương niên bất há ky
Nguyện vi quân hề giải chinh y
Nguyện vi quân hề bổng hà chi
Vi quân sơ trất vân hoàn kế
Vi quân trang điểm ngọc yên chi
Thủ quân khan hề cựu lệ phạ
Tố quân thính hề cựu tình từ
Cựu tình từ hề hoán tân liên
Ngữ tân thoại cựu hề tửu bôi tiền
Thiển châm hề mạn mạn
Đê xướng hề liên liên
Châm bất châm hề Bồ thành nhưỡng
Xướng bất xướng hề Tử lưu thiên
Nguyện châm cửu uấn hề xướng song liên
Dữ quân chỉnh đốn hề cựu nhân duyên
Giao kỉnh thành song đáo lão thiên
Thường liễu công danh ly biệt trái
Tương liên tương thủ thái bình niên
Thái bình niên nguyện quân chỉ qua trí
Nhược nhiên thử biệt thiếp hà lệ
Tương hội chi kỳ tương ký ngôn
Ta hồ trượng phu đương như thị.
