Tháng: Tháng 9 2017

“Lang Gia Bảng” không chỉ đưa ra  sự va chạm giữa các hình mẫu nam nhân một tay dàn xếp đại sự, mà còn tạo ra một không gian mà trong đó các hình mẫu nữ nhân khi đứng trước thời cuộc lại có những phản ứng khác nhau. Nữ nhân trong “Lang Gia Bảng” tuyệt nhiên không sến súa, không hành hạ các nam nhân đến mức thổ huyết như các bộ truyện ngôn tình thường thấy của Trung Quốc. Nữ nhân của phim này đều là những người biết cân nhắc đại sự, bất kể chính tà.

Những nữ nhân hi sinh vì đại cuộc

“Lang Gia Bảng” thực sự là một bộ phim về các nguyên mẫu lý tưởng. Những nhân vật nữ chính và thứ chính của phim đều thực sự hoàn hảo, và hoàn hảo theo những cách khác nhau. Một trong các cách hoàn hảo ấy chính là tấc lòng vì đại cuộc hiếm có ở các nữ nhân thông thường.

Sự xuất hiện ấn tượng nhất phải kể đến quận chúa Nghê Hoàng. Nghê Hoàng không phải một cô gái ngây thơ cành vàng lá ngọc. Nàng là điển hình cho mẫu phụ nữ mạnh mẽ, lo toan vạn sự của phủ Vân Nam Vương, lại có sức mạnh “giương cung bạt kiếm” chẳng thua kém nam nhân. Nàng được xếp thứ 7 trong bảng danh sách các cao thủ võ lâm cho Lang Nha các xếp hạng. Tưởng như, một nhân vật mạnh mẽ như thế sẽ có ham hố quyền lực, ám ảnh trả thù. Nhưng không, Nghê Hoàng không ham hố quyền lực. Mọi hành xử của nàng là vì trách nhiệm với gia tộc. Nàng giữ khoảng cách với hoàng hậu và các vương phi trong cung, bởi tự bản thân thấy rằng chẳng có chuyện gì để nói với họ. Những người phụ nữ như Nghê Hoàng, họ sống vì người khác nhưng không vì trách nhiệm mà mất đi bản tính của mình. Sự mạnh mẽ của Nghê Hoàng được đẩy lên đến đỉnh điểm vào lúc cả triều đình đang bị vây hãm bởi quân làm phản Dự Vương. Thật thú vị khi thấy cảnh “mỹ nhân cứu anh hùng”, vung thương phi ngựa diệt trừ phản tặc. Qủa là một cảnh kỳ thú trong phim ảnh Trung Quốc.

Ẩn sâu vẻ ngoài uy vũ chốn sa trường của Nghê Hoàng là một trái tim nhạy cảm. Khi Lâm Thù, người mà nàng đã dành trọn trái tim khi còn trẻ, bị vu oan là phản tắc rồi có tin chàng qua đời, Nghê Hoàng vẫn giữ một mối tình chung. Bao nhiêu năm, nàng không hủy hôn ước, vẫn khắc ghi chàng trong tim. Lâm Thù trở về với danh phận Mai Trường Tô, dù đã thay đổi hình hài, nhưng chính nàng là người nhận ra đầu tiên. Cảnh tượng Nghê Hoàng nhận ra thân phận thật sự của Mai Trường Tô, nước mắt tuôn trào đến nghẹn lời, nhưng vẫn giữ được dáng vẻ bình tĩnh. Thật sự, đó là điều hiếm có ở nữ nhân. Chỉ những người đã từng xông pha trận mạc mới có được cái bản lĩnh ấy. Nàng ở bên cạnh Mai Trường Tô, không một sự đòi hỏi đáp trả bao nhiêu năm xa cách, không một cảnh ân ái, chỉ đứng bên cạnh ngậm ngùi nhìn chàng lo toan thế cục. Mai Trường Tô bệnh tình tái phát, không thể giữ được mạng sống, nàng cũng chỉ có thể rơi nước mắt trong thinh lặng mà không thể thốt lên lời. Nỗi lòng cuồn cuộn ẩn sau sự chừng mực ấy chỉ có thể có được ở những nữ nhân không bị tầm thường hóa. Lưu Đào vào vai Nghê Hoàng quả là đúng với những gì tôi mường tượng khi đọc “Lang Gia Bảng”. Có điều, tiểu thuyết “Lang Gia Bảng” cho Nghê Hoàng cái kết viên mãn quá, viên mãn đến mức làm hỏng hình ảnh Nghê Hoàng. Kịch bản phim có lý hơn, Nghê Hoàng chấp nhận rằng lần này Lâm Thù – Mai Trường Tô đã ra đi thật sự. Người xem hẳn sẽ cảm thấy tiếc cho đôi nam nữ chính hữu duyên vô phận này. Nhưng tiếc thì cứ tiếc, vẻ đẹp của Nghê Hoàng sáng rực trong sự dở dang ấy.

Một hình mẫu gần giống với Nghê Hoàng đó là Hạ Đông. Hạ Đông không thống lĩnh quân đội như Nghê Hoàng, mà từ nhỏ được nuôi dưỡng và huấn luyện để phục vụ cho Huyền Kính Ti – một nơi giống cơ quan tình báo của triều đình. Nếu Nghê Hoàng tránh xa mọi âm mưu thủ đoạn của triều đình thì Hạ Đông lại ở trong vũng bùn nhơ đó, ngày ngày đối mặt, thậm chí từng nhúng chàm, thế nhưng chưa bao giờ đánh mất phẩm giá của mình. Hạ Đông cùng với hai sư huynh Hạ Xuân, Hạ Thu luôn luôn quy phục sư phụ Tôn Hạ Giang của mình. Hạ Đông có một người chồng là phó tướng của Xích Diệm quân, bị cho là đã tử trận tại Mai Lĩnh năm đó. Hạ Đông luôn đau khổ vì chồng, lại ôm mối hận cho rằng gia đình Lâm gia đã ám toán phu quân của mình vì sợ âm mưu làm phản bại lộ. Đó chỉ là màn kịch Hạ Giang bày ra để đổ tội cho Xích Diệm và che giấu sự thật với Hạ Đông. Hạ Đông ôm mối thù nhưng lại không để mối thù che mờ mắt. Từng bước, từng bước, chứng kiến Mai Trường Tô lật mặt nạ của Hạ Giang, Hạ Đông bừng tỉnh và đứng về phía chính nghĩa. Ân tình với vi sư, nàng gác lại. Không phải nàng bất nghĩa, mà nàng thấu rõ rằng mình chỉ là quân cờ dưới tay Hạ Giang để Hạ Giang có thể lợi dụng đi làm việc hại người. Nhưng Hạ Đông may mắn hơn Nghê Hoàng, nàng có cơ hội để được hạnh phúc khi người chồng của nàng quay trở về, kể cả khi người ấy không nói được và hình hài bị biến đổi dị dạng. Nghê Hoàng không có cơ hội ấy, nàng chỉ có những giây phút ngắn ngủi ở bên Mai Trường Tô mà thôi.

Cung Vũ là một hình mẫu đối nghịch với Nghê Hoàng và Hạ Đông. Nàng yểu điệu thướt tha, xinh đẹp kiều diễm, luôn nhu mì dịu dàng, luôn tìm mọi cách để được ở bên người mình yêu. Nàng là một nữ gián điệp dưới trướng Mai Trường Tô, là hậu nhân của Kiệt tộc (kẻ thù của Mai Trường Tô), một ca nương nổi tiếng kinh thành. Cung Vũ luôn xuất hiện với tấm áo lụa mỏng tựa tiên nga. Người đời ít ai đề phòng nàng. Ngay cả Tần Ban Nhược, một nữ gián điệp sừng sỏ của Kiệt tộc cũng bị nàng thuyết phục. Nàng vào sinh ra tử vì Mai Trường Tô chỉ vì yêu chàng, những mong được chàng một lần đối xử nhu mì. Nàng biết trái tim Mai Trường Tô chỉ có Nghê Hoàng, nàng cũng chỉ có thể chấp nhận. Sự chấp nhận ấy không phải vì nàng không ghen tuông, không ích kỷ, mà bởi nàng chứng kiến tất cả những đau đớn của Mai Trường Tô, bởi nàng hiểu tính mạng của Mai Trường Tô như ngọn đèn trước gió, vậy thì so đo tranh giành sủng ái cũng để làm gì. Nàng chỉ có dốc hết tâm sức vì chàng mà thôi. Thế nên, Cung Vũ hi sinh vì thế cục không phải vì nàng mưu định thiên hạ, mà nàng vì người đàn ông nàng yêu say đắm. Chọn Cung Vũ hay chọn Nghê Hoàng, quả thực cũng khó cho Mai Trường Tô. Thôi thì, chết đi âu cũng là lựa chọn dễ dàng hơn cả.

Tĩnh Phi có phần nào cũng giống Cung Vũ, chỉ khác ở đối tượng mà vì họ bà sẵn sàng hi sinh. Cung Vũ hi sinh vì Mai Trường Tô, Tĩnh Phi cũng làm mọi việc vì Tĩnh Vương. Tĩnh Phi vốn bản tính hiền lương, không muốn tranh đấu chốn hậu cung. Bà chưa bao giờ được Lương Đế sủng ái, lại vì vụ án Xích Diệm năm xưa mà bị Lương Đế bỏ bê. Dù thân cô thế cô trong cung, nhưng bà vẫn sẵn lòng giúp các chị em chịu thiệt thòi do không biết cư xử. Thế nhưng, khi Tĩnh Vương nói với mẹ: “Con muốn tranh ngôi thái tử”, tức thì Tĩnh Phi đã thay đổi. Khi ấy, ta mới nhận ra rằng bà thông minh đến mức nào. Mọi âm mưu cung đều không qua mắt được bà. Thậm chí, chưa từng gặp Lâm Thù mà chỉ nhìn cuốn sách Tĩnh Vương mượn của Mai Trường Tô bà đã có thể dựa trên phân tích mà đoán ra Mai Trường Tô chính là Lâm Thù. Một cách tự nhiên, bà đoạt được sự sủng hạnh của Lương Đế. Cũng không phải mất nhiều tâm sức hay lời ngon tiếng ngọt, bà chỉ cần biết cho Lương Đế thứ mà các phi tần khác như Hoàng hậu và Việt quý phi không làm được. Tĩnh Phi không mè nheo đòi hỏi, chỉ lặng lẽ chuẩn bị các loại thức ăn, loại nước tắm có thuốc bổ nhằm bồi bổ cho sức khỏe của Lương Đế. Thuở trẻ trung, vị vua nào cũng ham mê nữ sắc, chứ đã có tuổi, cái cần lại là sự yên bình tĩnh dưỡng và một bàn tay chăm sóc. Đó lại là điều mà Tĩnh Phi giỏi hơn hẳn. Lương Đế tin cẩn bà, giao cho bà bí mật thờ cúng Thần Phi (một sủng phi họ Lâm của Lương Đế đã qua đời do liên đới đến vụ án Xích Diệm). Sự việc này bị Hoàng hậu phát hiện, làm om sòm, lại còn định kết tội bà. Thế nhưng, Tĩnh Phi vẫn không lên giọng nói rằng bà thờ Thần Phi theo lệnh Lương Đế, mà nhận tội hết về mình. Vậy là bà lấy được hoàn toàn niềm tin của Lương Đế. Lương Đế là kẻ đa nghi, điều ông ta cần nhất chính là một phi tử nhất nhất nghe lời mình, sẵn sàng bảo vệ mình. Từng bước một, Tĩnh Phi thuyết phục được Lương Đế giao quyền Thái tử cho Tĩnh Vương mà không hề mở miệng cầu xin lấy một lời. Tĩnh Phi quả thực là một phi tử cao tay, không cầu xin mà có tất cả. Sự cao tay của người thiện lương hơn hẳn sự cao tay của kẻ âm hiểm, bởi người thiện lương biết chừng mực, còn kẻ âm hiểm thì không.

Nữ nhân tham gia chính trị, dù là vì trách nhiệm của bản thân hay vì người mình yêu quý, rốt cuộc, điều quan trọng nhất chính là ở điểm gác lại thói quen ích kỷ và những ham muốn bình an yên ổn, vinh hoa phú quý lại. Nữ nhân đi giữa ngày tháng gió tanh mưa máu của triều đình giữ mình đã khó, bảo vệ người thân càng khó hơn, nếu không có óc phân tích và sự thâm trầm hơn người thì tuyệt đối không thể vượt qua được. Những hạng nữ nhân ồn ào, âm hiểm khiến thế cục rối ren, phần lớn đều là vì bản thân mà thôi.

Những nữ nhân tham quyền đoạt vị

Triều chính của Lương quốc bị thao túng bởi tay Thái Tử và Dự Vương, nhưng kẻ thao túng đằng sau hai vị hoàng tử ấy lại chính là Việt quý phi và Hoàng hậu. Việt quý phi được Lương Đế sủng ái, nhờ thế con trai được phong làm Thái tử. Nhưng Thái tử vô đức vô năng, không giỏi âm mưu, nên mọi sự dàn xếp đều do một tay Việt quý phi thực hiện.  Việt quý phi kiêu ngạo vì sự sủng ái, coi thường quy chế của hậu cung, coi thường Hoàng hậu, vậy là tự bà ta tạo ra thế đối lập cho mình. Hoàng hậu không có con trai nên coi Dự vương (vốn dĩ mồ côi mẹ) như con đẻ, muốn ủng hộ Dự vương lên ngôi. Nếu Việt quý phi không quá tự mãn, chịu cúi đầu trước Hoàng hậu thì có lẽ Hoàng hậu đã vui lòng ủng hộ Thái tử. Đó là cái ngu dốt thứ nhất của Việt quý phi. Thái tử dù sao cũng là thái tử, không dễ để bị phế, nhưng mẹ con Việt quý phi không an phận, luôn tìm cách  để tranh quyền và triệt hạ các thế lực khác, đến mức gây ra các sự việc kinh động. Thái tử mất đi chức vị chẳng qua cũng vì sự tư vấn sai lầm của Việt quý phi. Đó là cái ngu thứ hai. Hai cái ngu căn bản ấy đã kết thúc cho sự sủng ái của Lương Đế với bà ta. Hoàng hậu thâm hiểm hơn, thế nhưng cũng không khá hơn. Khi Tĩnh Phi được sủng ái, bà ta tìm mọi cách để triệt hạ Tĩnh Phi, mà không tìm hiểu xem sức hút của Tĩnh Phi thực sự nằm ở đâu. Cái đầu của bà ta không có gì khác ngoài tranh giành. Thời điểm bà ta đồng ý cho Dự Vương làm phản lật đổ Lương Đế thì bà ta cũng đặt dấu chấm hết cho tương lai của mình. Vậy nên, nữ nhân tham lam quá rất khó thành công. Thêm nữa, hai người đàn bà này, họ quá ồn ào bên tai Lương Đế, tranh giành hết điều này đến điều khác, tị nạnh từng li từng tí, dần dần họ là Lương Đế chán. Chính sự ồn ào của họ đã tạo điều kiện cho Tĩnh Phi được sủng ái vậy. Thế đó, phụ nữ muốn làm việc lớn thì không nên ồn ào.

Trái ngược với sự ồn ào của hai vị phi tử là Tần Ban Nhược. Tần Ban Nhược là mẫu nữ nhân tham gia chính trị với một lòng phục thù, không có chút tình cảm cá nhân, không chút thương tình, và đương nhiên cũng không từ thủ đoạn. Tần Ban Nhược muốn đưa Dự Vương lên ngôi để phục quốc chứ không hết lòng vì Dự Vương. Cô ta và nữ nhân Kiệt tộc của cô ta, ôm ấp mộng phục quốc mà sẵn sàng ám toán, hại người, không chút nương tình. Sư tỉ của Tần Ban Nhược muốn rút lui, đem lòng yêu người khác, cô ta cũng lợi dụng tình yêu ấy để được lợi cho mình. Cái thứ yêu nước bị đẩy tới mức thù hận đã biến toàn bộ nữ nhân của Kiệt tộc thành cỗ máy giết người. Nhìn hệ thống gián điệp của Kiệt tộc và các hành vi của Tần Ban Nhược, ta không khỏi rùng mình ghê sợ những đám đông được nuôi dưỡng bằng thù hận. Rốt cuộc, sự thù hận ấy cũng thất bại. Trăm phương nghìn kế không đọ lại được sự minh bạch các bí mật. Một khi sự thật bị phanh phui, những quyền lực dựa trên âm mưu sẽ sụp đổ.

Kết luận

Xoay quanh những nam nhân một tay dàn xếp thế cục và những nữ nhân có thể dùng nhan sắc và khả năng quyến rũ của mình để lật ngược tình thế, còn có rất nhiều những nữ nhân khác bị cuốn vào vòng xoáy tranh quyền đoạt vị. Họ không mong cầu quyền lực, họ không có tài năng tuyệt đỉnh, họ chỉ muốn được sống bình yên cùng người yêu thương. Họ là Lỵ Dương công chúa, là phu nhân của Dự Vương, là sư tỉ của Tần Ban Nhược… Họ không thể thay đổi số phận của họ, nhưng cũng không muốn mình trở thành quân cờ. Họ là những người đau đớn nhất. Đau đớn bởi họ yếu đuối, đau đớn bởi họ bất lực. Tôi dành phần kết luận để nói về những nữ nhân luôn muốn xa rời thế cuộc những mong yên bình, nhưng lại trở thành nạn nhân của thế cuộc. Họ là điển hình cho mấy câu thơ của Nguyễn Du: “Đau đớn thay, phận đàn bà/ Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung” vậy.

Hà Thủy Nguyên

Tĩnh Vương – hình mẫu chính trị gia hoàn hảo

Nếu Mai Trường Tô là đại diện cho những quân sư áo vải ốm yếu ngồi trong màn trướng mà định thiên hạ thì Tĩnh Vương  là nguyên mẫu điển hình cho bậc quân vương chí nghĩa chí tình. Điều đặc biệt trong việc khắc họa nhân vật Tĩnh Vương đó là tác giả tiểu thuyết cũng như các nhà làm phim vượt ra khỏi khuôn mẫu quân vương thông thường của chính trị cổ điển Trung Quốc. Nếu bạn để ý kĩ từng hành  động của Tĩnh Vương, các bạn sẽ thấy Tĩnh Vương thoáng cái dáng dấp của các chính trị gia có xu hướng pháp quyền, lấy mọi giá trị chuẩn mực làm điều tin tưởng.

Tĩnh Vương không phải người con được yêu quý nhất của Lương Đế, mẫu thân của chàng ta cũng không được sủng ái, lại không có nhu cầu đua tranh. Tĩnh Vương lớn lên trong phủ Kỳ Vương (người con đã từng được Lương Đế yêu quý nhất nhưng vẫn bị xử tử vì bị cho là phản nghịch), thân thiết thiếu soái Lâm Thù (tức Mai Trường Tô) của quân Xích Diệm. Khi toàn quân Xích Diệm bị tiêu diệt, Kỳ Vương phải uống thuốc độc tự tử, Tĩnh Vương còn đang chinh chiến ngoài biên ải, mặc dù có công nhưng không được trọng dụng. Hơn ai hết, chàng là người không thể chấp nhận rằng quân Xích Diệm, Kỳ Vương và người bạn Lâm Thù của chàng lại là những kẻ “loạn thần tặc tử”.

Tình bạn của Lâm Thù và Tĩnh Vương làm ta nhớ đến vở tuồng “Sơn hậu” với tình bạn của Khương Linh Tá và Đổng Kim Lân. Đó là những người bạn mà có thể sống chết vì nghĩa, vì tình. Từ ngày xảy ra sự việc quân Xích Diệm bị tận diệt, Tĩnh Vương không còn chút tham vọng hay nhiệt huyết nào. Chàng chỉ làm điều cần làm theo bổn phận và để bảo vệ người mẹ của chàng. Bao nhiêu năm, chàng cũng không động tâm với bất cứ một bóng hồng nào. Cũng từ đó, chàng chán ghét triều chính, chán ghét tranh quyền đoạt vị, khinh bỉ những kẻ mưu sâu kế hiểm có thể bất chấp thủ đoạn để đạt được quyền lực. Chàng chấp nhận để những kẻ đó đè đầu cưỡi cổ, nhưng trong lòng chàng có một sự khinh mạn với trò tranh giành của Thái tử và Dự vương, trò cân bằng quyền lực lố bịch của Lương Đế…v…v… Không phải Tĩnh Vương hèn hạ, mà bản thân chàng đã mất hết toàn bộ động lực.

Khi xây dựng nhân vật Tĩnh Vương, có lẽ tác giả và các nhà làm phim cũng phần nào ẩn dụ cho tình hình chính trị của Trung Quốc. Tĩnh Vương là một mẫu quân tử, chỉ làm điều đúng đắn, hoàn thành bổn phận, giữ khoảng cách với xung quanh và không đua tranh với đời. Một Tĩnh Vương như vậy, làm sao có thể dành được quyền lực? Điều này hoàn toàn trái với các hình mẫu vua như Hán Cao Tổ, Chu Nguyên Chương…v…v… vốn gian hùng, biết cách lèo lái thế cục. Còn Tĩnh Vương, bản thân chàng luôn cho rằng đó là một thế cục màn chàng không muốn trở thành quân cờ, cũng không muốn đụng vào nó.

Ấy vậy mà Mai Trường Tô, vị Kỳ Lân tài tử nổi tiếng với tin đồn “Ai có được Kỳ Lân tài tử sẽ có cả thiên hạ” không chọn Dự Vương hay Thái Tử mà lại chọn Tĩnh Vương. Tĩnh Vương không hề biết rằng Mai Trường Tô chính là Lâm Thù năm xưa, đương nhiên không khỏi kinh ngạc mà bật cười ha hả. Mai Trường Tô chọn Tĩnh Vương vì nhiều lẽ. Không phải chỉ vì tình nghĩa năm xưa, mà chính thái độ khinh mạn và khí chất quân tử của Tĩnh Vương là thứ mà chàng nhận ra rằng nó cần thiết để định thiên hạ. Thái tử và Dự vương đều dùng những trò âm độc để hại người, vậy thì muốn dẹp yên âm độc cần phải chí dương. Thái độ của Tĩnh Vương, hành động của Tĩnh Vương, con người của Tĩnh Vương chính là chí dương. Chỉ có Tĩnh Vương mới dám đi đến tận cùng của sự thay đổi để lật tẩy tất cả những sự thật bị quyền mưu che đậy. Chỉ có Tĩnh Vương mới dám bất chấp sự nguy hiểm của mình để đòi lại công bằng cho gia tộc họ Lâm và quân Xích Diễm. Trong tiền định, có lẽ, Mai Trường Tô và Tĩnh Vương – Lâm Thù và Cảnh Diễm, đã là một đội, vốn dĩ không thể tách rời.

Bi kịch lớn nhất của tình bạn này chính là Tĩnh Vương không biết Mai Trường Tô chính là Lâm Thù, người bạn thân thiết của mình. Sau khi quân Xích Diệm bị tiêu diệt, Lâm Thù trúng độc hỏa hàn, phải thay đổi dung mạo và giọng nói, hóa thân thành Mai Trường Tô. Mai Trường Tô trở về, với người thân thiết nhất là Tĩnh Vương, chàng lại giữ bí mật. Tĩnh Vương mặc dù chấp nhận thỏa thuận với Mai Trường Tô rằng sẽ tham gia vào tranh quyền đoạt vị những mong lật lại vụ án xưa, nhưng luôn tỏ thái độ khinh bỉ Mai Trường Tô bởi “bình sinh” chàng ghét nhất là kẻ dùng mưu kế (Có lẽ bị tổn thương vì những người thân yêu nhất của chàng đều chết vì âm mưu hiểm độc). Việc này đã đẩy Mai Trường Tô vào những cơn dày vò tâm lý, chấp nhận mọi sỉ nhục của Tĩnh Vương.

Với sự ngây thơ ấy, Tĩnh Vương giữ sự chính trực của mình, chiếm lấy niềm tin của những vị quan tài giỏi nhưng không có ưu thế trong triều. Thái tử và Dự Vương bị rơi vào thế cục bàn cờ do Mai Trường Tô sắp đặt, đấu đá tận diệt nhau đến chết. Tất cả các phe cánh của họ đều bị tỉa dần dần. Lương Đế dần mất lòng tin vào hai phe cánh này. Cùng lúc ấy, Tĩnh Phi (mẫu thân của Tĩnh Vương) bắt đầu được sủng ái dần trong cung do ông ta cũng chán ghét hoàng hậu và Việt quý phi vì con mình mà đấu đá, không chăm lo cho ông ta. Nhờ thế, Tĩnh Vương bướng bỉnh và không quan tâm đến chính sự lại trở thành một người thực sự cần thiết đối với kẻ đa nghi như Lương Đế. Rõ ràng, giữa một nền chính trị bẩn thỉu, chỉ những người chính trực và trong sáng mới có thể đại diện cho hi vọng. Do đó, sự lựa chọn của Mai Trường Tô quả nhiên không hề đơn giản. Phải là người có tâm thế bên ngoài thế cục mới dám đi nước cờ liều mạng như vậy.

Nhưng nhìn lại thì, Tĩnh Vương có thật sự ngây thơ hay không? Không! Chàng ta không hề ngây thơ. Mọi trò diễn trong triều đình, chàng ta thấu rõ không kém gì Mai Trường Tô. Vấn đề của Tĩnh Vương là quá bướng bỉnh, quá định kiến, quá thẳng thắn. Để giữ được sự chính trực ấy, chàng lao đầu vào những trận chiến ngoài biên ải để không phải về triều vào luồn ra cúi. Mai Trường Tô, từng bước từng bước gỡ bỏ những định kiến của Tĩnh Vương. Còn lại định kiến cuối cùng, đó là sự đề phòng của Tĩnh Vương với những kẻ mưu sâu kế hiểm mà Mai Trường Tô đang diễn vai, cũng bị chàng gỡ bỏ nốt. Để gỡ bỏ định kiến ấy, sự thật phải hiển lộ. Giây phút biết Lâm Thù là Mai Trường Tô, Tĩnh Vương có thể nói dối không chớp mắt trước Lương đế. Thậm chí, khi Lương đế ép Mai Trường Tô uống thuốc độc, Tĩnh Vương dám giật lấy chén thuốc. Hẳn rằng cả Lương đế và Mai Trường Tô cũng giống như chúng ta lo lắng rằng Tĩnh Vương sẽ uống chén thuốc độc ấy thay Mai Trường Tô. Nhưng không, đúng như đã nói ở trên, Tĩnh Vương là một mẫu hình tượng chính trị gia hoàn toàn khác, chàng hất chén rượu đi với một thái độ gườm gườm rồi đường đường chính chính cùng Mai Trường Tô bước ra khỏi hoàng cung. Hành động hắt chén rượu ấy là một câu trả lời ngầm ẩn với Lương đế rằng: “ Tất cả thế cuộc ta đã nắm trong tay, không phải ai thích làm gì thì làm!” Đó chính là biểu hiện trưởng thành của Tĩnh Vương.

Tĩnh Vương tìm lại được bạn cũ, nhưng chàng không có cơ hội để bù đắp lại 13 năm không gặp. Khi công thành danh toại thì Mai Trường Tô cũng đã qua đời. Tĩnh Vương chỉ còn lại cô độc. Nhìn những cảnh cuối bộ phim khi Tĩnh Vương lên ngôi hoàng đế, không có Mai Trường Tô bên cạnh mới thấm thía hai chữ “quả nhân”.

Chặng đường chính trị mai sau của Tĩnh Vương không được ghi vào trong truyện. Tĩnh Vương sẽ là một bậc minh quân hay lại đa nghi, vị kỷ giống như Lương đế, không ai có thể biết. Lương Đế cũng đã cảnh báo Mai Trường Tô rằng việc ngồi lên chiếc ghế hoàng đế sẽ làm Tĩnh Vương biến chất. Nhưng Mai Trường Tô không bận tâm, chàng chỉ thấy đáng thương cho Lương Đế mà thôi. Chàng vốn dĩ hiểu rằng không còn một phương án nào khác để tin tưởng, ngoài Tĩnh Vương. Tạo ra một hình mẫu chính trị gia như Tĩnh Vương, phải chăng những nhà làm phim cũng đang gửi gắm điều gì đó?

Còn tiếp…

“Lang Gia Bảng”, không còn gì phải bàn cãi, chính là bộ phim truyền hình cổ trang đỉnh cao nhất của Trung Quốc trong 10 năm trở lại đây. Bộ phim có thể sánh ngang với những tác phẩm truyền hình kinh điển như “Thủy Hử” (1996), “Tiếu ngạo giang hồ” (2001), “Anh hùng xạ điêu” và “Thiên long bát bộ” (2003). “Lang Gia Bảng” tạo nên một không khí hoàn toàn khác hẳn với những bộ phim truyền hình trước đó: Một câu chuyện tranh quyền đoạt vị được diễn ra trên tông màu thủy mặc trong nền nhạc bi tráng – câu chuyện của chàng thư sinh ốm yếu Mai Trường Tô với tấc lòng ưu thời mẫn thế, của Tĩnh Vương khẳng khái muốn đòi lại chính nghĩa, của Lận thiếu các chủ, Mông đại thống lĩnh… một lòng vì bạn, của những cô gái đẹp một cách phi thường trong khí chất  như Nghê Hoàng quận chúa,  Cung Vũ, Hạ Đông…v…v… Đã lâu lắm rồi, trong những bộ phim đấu đá chính trị, cái đẹp và chính nghĩa mới có vị trí thắng thế như vậy.

Phân tích quyền lực thật sự của Mai Trường Tô

Mở đầu bộ phim là hình ảnh Mai Trường Tô thức dậy sau cơn ác mộng “gió tanh mưa máu” về ký ức năm xưa. Mai Trường Tô chính là tướng quân Lâm Thù của đội quân Xích Diệm năm nào, vì quá xuất sắc trên chiến trường, nên đã trở thành nạn nhân của những cuộc đấu đá quyền lực trong triều đình. Chỉ bằng một sắc lệnh, toàn bộ quân Xích Diệm đã bị giết chết. Cha của Lâm Thù là tướng quân Lâm Tiếp cũng tử trận. Cả nhà họ Lâm bị xếp vào tội phản tặc, bị xử tử. Ngay cả Kỳ Vương, một vị vương tử ôm ấp mộng mang lại sự thái bình thịnh trị cho dân cho nước, cũng vì liên đới đến Lâm gia mà bị ép vào tội âm mưu phản nghịch. Lâm Thù may mắn còn sống, nhưng bản thân bị trúng độc Hỏa Hàn, nên phải từ bỏ dung mạo của mình, từ bỏ võ công của mình, làm một cuộc lột xác, những mong quay trở lại, phơi bày sự thật. 13 năm, Lâm Thù sống với hình hài mới, danh tính mới, phận vị mới, và được đỡ đầu bởi Lang Gia Các – một thế lực giang hồ có khả năng thu thập mọi thông tin trong thiên hạ và đưa ra những bảng xếp hạng cao thủ trong từng lĩnh vực.

Ý tưởng về Lang Gia Các là một điểm rất khác biệt trong cách xây dựng cơ cấu quyền mưu của bộ phim này. Một trong những quyền lực lớn bao trùm toàn bộ bộ phim chính là Thông Tin. Sức mạnh của Lang Gia Các dựa trên việc thu thập thông tin từ rất nhiều nguồn, phân bố và chọn lựa việc cung cấp thông tin ra bên ngoài, và từ đó chiếm luôn quyền lực của thẩm định. Lang Gia Các có thể chỉ bằng một vài thông tin là có thể thao túng được quyền lực trong các triều đình và trong các tổ chức bang phái giang hồ. Cùng với Lang Gia Các cũng có một số tổ chức khác trong phim đi săn tin như Huyền Kính Ty và Hồng Tụ Chiêu. Huyền Kính Ty dựa vào hệ thống an ninh điều tra, trung thành với triều đình. Bởi vì hệ thống Huyền Kính Ti này chủ yếu dựa trên giám sát bá quan, cho nên thông tin có phần hạn hẹp hơn. Bản chất của hệ thống này tập trung vào việc kiểm soát hành vi và độ trung thành của bá quan, cho nên rất cần thiết với người cai trị, nhưng lại dễ dàng trở thành công cụ cho các thế lực tranh quyền đoạt vị. Hồng Tụ Chiêu là hệ thống tình báo dựa trên năng lực của những cô gái làng chơi và nữ tì. Mỗi cô gái trong Hồng Tụ Chiêu đều là gián điệp, nghe ngóng thông tin từ ông chủ và khách làng chơi, rồi báo tin lại cho người đứng đầu là Tần Ban Nhược.  Tần Ban Nhược cũng là kỹ nữ nổi tiếng kinh thành, trá hình để che đậy cho mưu đồ phục quốc của Hoạt tộc.  Tần Ban Nhược làm quân sư cho Dự Vương, một tay điều khiển và lợi dụng Dự Vương để đạt được quyền lực cho riêng mình. Ba mô  hình quyền lực thông tin ấy, mỗi bên tác động đến triều chính theo một cách khác nhau và có những mục tiêu khác nhau. Huyền Kính Ty và Hồng Tụ Chiêu đã gây ra vụ án oan Xích Diệm. Trong khi đó, Lang Gia Các vì ân tình với quân Xích  Diệm năm xưa mà đỡ đầu Mai Trường Tô (tức Lâm Thù) lập nên Giang Tả Minh và tìm cách đưa Mai Trường Tô quay lại triều đình.

Câu chuyện chính diễn ra khi Hoàng đế Đại Lương bắt đầu già yếu, Thái tử và Dự Vương (vị Hoàng tử được vua yêu chiều nhất) tranh nhau ngai vị. Thái tử xây dựng quyền lực dựa vào Ninh Quốc Hầu (quản lý quân đội), còn Dự Vương dựa vào Hồng Tụ Chiêu mà đứng sau là Huyền Kính Ty (một dạng giống như An ninh). Đây là một tình thế quen thuộc trong chính trị hiện nay mà bất cứ ai quan tâm đến chính trị có thể nhận ra.  Bất cứ vị quan nào đi theo hai thế lực này đều sẽ dễ dàng thăng tiến, còn nếu không, dù tài năng đến đâu cũng không thể được ân sủng của Hoàng đế. Đỡ đầu Thái tử là Việt quý phi (cung phi được sủng ái nhất), đỡ đầu Dự Vương là hoàng hậu (người đứng đầu cung cấm). Giữa bối cảnh ấy, Mai Trường Tô xuất hiện bằng một tin đồn do Lang Gia Các tung ra: “Ai có được Kỳ lân tài tử sẽ có cả thiên hạ”. Bốn chữ “Kỳ lân tài tử” ấy dùng để ám chỉ “mưu trí vô song” của Mai Trường Tô.

Trong lịch sử Trung Hoa, không ít mưu sĩ nổi tiếng sử dụng mưu trí của mình để phò trợ minh quân, bình định thiên hạ. Tôn Vũ, Trương Lương, Quách Gia, Gia Cát Lượng, Ngô Dụng… đều chỉ một thân áo vải có thể điều khiển ba quân tướng sĩ, dẹp loạn quần hùng. Nhân vật Mai Trường Tô cũng được xây dựng dựa trên hình mẫu này. Tuy nhiên, chúng ta không nên nhầm lẫn Mai Trường Tô với những mưu sĩ chỉ dùng ba tấc lưỡi thao túng thiên hạ như Ngũ Tử Tư, Tô Tần, Trương Nghi. Điểm nổi trội Mai Trường Tô, cũng như Tôn Vũ, Trương Lương, Quách Gia, Gia Cát Lượng, Ngô Dụng, đó là dù có thể dùng mưu kế âm hiểm, nhưng tâm vẫn giữ một lòng trinh bạch. Trong khi ấy, loại quân sư như Ngũ Tử Tư, Tô Tần, Trương Nghi chỉ vì lợi ích cá nhân mà thôi. Trong Lang Gia Bảng, những quân sư như thế có thể kể đến Tôn Hạ Giang của Huyền Kính Ty, Tần Ban Nhược của Hồng Tụ Chiêu, Tạ Ngọc của Ninh Quốc phủ…v…v… Mai Trường Tô phải đối phó với những kẻ âm hiểm như vậy.

Sức mạnh thật sự của Mai Trường Tô thật sự không đến từ mưu trí vô song. Nếu xét về mưu trí, Mai Trường Tô không hơn Tạ Ngọc hay Hạ Giang. Sức mạnh thật sự của chàng đến từ tấm lòng trinh bạch đại diện cho chính nghĩa của chàng. Nhờ tấm lòng ấy, Mai Trường Tô có những người bạn hết lòng vì chàng  như Mông đại thống lĩnh, Lận thiếu các chủ, Ngôn Dự Tân, Tiêu Cảnh Duệ…; có những người con gái sẵn sang liều mạng vì chàng như Nghê Hoàng quận chúa, Cung Vũ cô nương; có những người anh em chẳng ngại vào sinh ra tử để thực hiện mưu đồ cùng chàng. Trong khi ấy, Tạ Ngọc nhờ mưu kế mà chiếm đoạt công chúa làm phu nhân, nhưng phu nhân của ông ta không hề nghĩ tới ông dù chỉ mảy may bận tâm, thậm chí còn có chút oán hận. Tôn Hạ Giang nuôi ba đứa trẻ mồ côi là Hạ Xuân, Hạ Thu, Hạ Đông, thì chính Hạ Đông khi biết được mưu kế thâm hiểm của Hạ Giang đã đứng về phe Mai Trường Tô. Hai người đàn ông mưu trí tột đỉnh ấy, tưởng rằng có thể dùng  mưu trí để thâu tóm thiên hạ, bất chấp thủ đoạn gây hại đến chính những người thân tín nhất bên cạnh mình. Trong khi ấy, Mai Trường Tô luôn có được nhân tâm vì tấm chân tình của chàng với những người ở bên chàng. Bằng mọi mưu kế, điều tâm niệm của chàng đều là bảo vệ người mình thân yêu nhất, không chỉ là tính mạng mà còn nhân phẩm. Còn nhớ cảnh Mai Trường Tô nói chuyện với Mông đại thống lĩnh:

Mông Chí: “Tĩnh vương bẩm sinh không giỏi mưu mô, lại chán ghét tranh đấu đoạt quyền vị, Đoạt ngôi là việc vô cùng nguy hiểm. Với tính cách như vậy của ngài ấy, sao ngài ấy có thể đọ lại được với Dự vương và Thái tử thủ đoạn nham hiểm, thế lực hùng hậu chứ?”

Mai Trường Tô: “Chẳng phải vẫn còn ta sao, những tội nghiệt và đau khổ này, Tĩnh vương không chịu đựng nổi thì cứ để ta gánh vác. Những việc đen tối, nhuốm đầy máu tươi, thì cứ để ta làm.”

Nhận về mình mọi cái ác, để những người quanh mình giữ được bản tính thiện lương… Chấp nhận mình như một kẻ mưu đồ thâm hiểm, để vị minh quân của mình trong tương lai nguyên vẹn là viên ngọc trai không tì vết. Đó là điều tâm niệm mà cũng là sự dằn lòng trong đau đớn của chàng. Cứ mỗi một mưu kế được bày ra thì độc tố trong người chàng đều phát tác đến mức không thể chịu đựng được. Những giây phút ấy, không ai có thể chịu thay chàng, chỉ có thể ở bên ngoài săn sóc và chờ đợi.

Hơn nữa, so với Tạ Ngọc, Hạ Giang và Tần Ban Nhược, Mai Trường Tô có 13 năm lên kế hoạch kỹ lưỡng cho kế hoạch trở về. 13 năm ấy, Mai Trường Tô giống như nằm trong kén bướm đợi ngày xuất hiện. Sau 13 năm, tất cả những kẻ đã từng đẩy quân Xích Diệm và gia tộc của chàng vào biển máu đều chỉ là những quân bài bị tiêu diệt dần dần. Trước mọi sự cố, chàng đều có một sự định tâm hơn người thường. Sự định tâm ấy thể hiện ở thái độ an nhàn trước mọi sự. Xung quanh khua đao múa kiếm, chàng vẫn ngồi ăn quýt. Kẻ khác mời chào, chàng vẫn bình tâm uống trà. Kẻ địch ám sát, chàng vẫn thản nhiên đọc sách. Sự định tâm ấy không đơn giản có từ việc chuẩn bị kỹ lưỡng kế hoạch, mà có từ khả năng thấu rõ thế sự và niềm tin chắc chắn vào khả năng giải quyết tình huống của bản thân. Có lẽ, đây sẽ là vấn đề trừu tượng, chúng ta có thể có một cách diễn đạt khác. Trong truyện mô tả Mai Trường Tô không biết chơi cờ, nhưng mưu trí của chàng không ai có thể hơn được, tại sao? Kẻ chơi cờ thắng được nhờ biết luật và tuân thủ luật. Nhưng, trên thực tế, người chơi cờ bị chính luật trên bàn cờ điều khiển. Người chơi cờ, ở góc nhìn toàn thể, cũng chỉ là một quân cờ mà thôi. Còn Mai Trường Tô ở bên ngoài toàn bộ thế cục đó, cũng không cần biết đến luật của bàn cờ. Chính chàng đã biến hai thế lực của Thái Tử và Dự Vương thành những kẻ chơi cờ mà không biết rằng họ cũng chỉ là quân cờ. Từ tâm thế của người đứng ngoài cuộc, chàng nhìn rõ thế cục. Rõ thế cục đã khiến chàng định tâm hơn những kẻ đang lao vào cuộc chơi cờ kia. Trong lúc hai kẻ chơi cờ lao vào cuộc chiến, Mai Trường Tô mới dốc sức đào tạo Tĩnh Vương, tìm người tài về dưới trướng Tĩnh Vương mà không hề lộ ra biểu hiện phe cánh. Một sự phân định rõ ràng đã được sắp xếp: Kẻ tham lam chạy theo tranh quyền đoạt vị, người có tâm sẽ một lòng dốc sức vì dân vì nước. Và những người một lòng dốc sức vì dân vì nước, không cần ràng buộc quyền lợi, cũng sẽ luôn hỗ trợ nhau. 13 năm nằm trong kén, Mai Trường Tô đã ngẫm ra chân tướng của cuộc đấu đá, nhờ thế mà có thể đứng ở bên ngoài cuộc đấu đá mà vẫn thao túng được thiên hạ.

Đối nghịch lại với Mai Trường Tô là Hoàng đế Đại Lương (Lương Đế). Lương Đế bị ám ảnh về cân bằng quyền lực, bởi vậy mới cố tình tạo ra thế cục hai bên đấu đá nhau ở trong triều. Nhưng càng đẩy các bên vào đấu đá để giữ vững quyền lực cho bản thân mình, ông ta càng mất đi những người thật sự thân tín. Những người thật sự một lòng với ông như Kỳ vương hay tướng quân Lâm Tiếp của quân Xích Diệm đều trở thành nạn nhân của những mưu hèn kế bẩn.  Còn bản thân ông ta lại không thể phân biệt được thị phi. Lương Đế kích thích đấu đá và cũng vì thế mà triều đình của ông ta suy yếu, gian thần lộng hành tham nhũng khắp nơi. Mai Trường Tô xuất hiện, lợi dụng thế cục đấu đá ấy, mượn tay các bên để diệt trừ gian thần. Sức mạnh giúp Mai Trường Tô thanh trừng đối thủ đó chính là sự thật. Trong khi ấy, hai thế lực kia lại xây dựng quyền lực dựa trên dối trá và dùng sự dối trá để triệt tiêu nhau. Sự thật giống như quả bộc phá có thể đập tan mọi bức tường thành kiên cố nhất mà dối trá chất chồng dối trá đã tạo nên, quyền lực ấy, chỉ Mai Trường Tô là người thực sự hiểu.

Mai Trường Tô dàn xếp thế lực, không chỉ bằng quyền lực và mưu trí, mà còn bằng tình nghĩa. Mai Trường Tô chọn minh quân dựa trên rất nhiều tiêu chuẩn. Thứ nhất phải không tham, thứ hai phải nhiều công trạng, thứ ba phải có động lực trong việc đòi công bằng và lật lại vụ án oan, thứ thư, quan trọng nhất, phải là người mà Mai Trường Tô thực sự tin tưởng. Bởi vì, chàng biết hơn ai hết, chàng sẽ qua đời sớm, chàng không thể ở bên để xây dựng triều chính, thế nên, người lên ngôi phải là người thân tín, người chàng có thể chắc chắn sẽ không phản bội lý tưởng chính nghĩa của chàng. Bằng tấm lòng đó, chàng đã thuyết phục được Tĩnh Vương cố chấp vốn chán ghét mưu kế. Cũng bằng tấm lòng đó, Tĩnh Vương không sợ mất quyền lực đã gây dựng được mà liều chết cứu chàng. Dự Vương không thể làm thế vì Hạ Giang, Thái tử cũng không thể làm vậy vì Tạ Ngọc.

Như vậy, quyền lực thật sự của Mai Trường Tô dựa trên ba yếu tố: Sự hiểu biết, tình nghĩa và tấm lòng trung chính. Các bậc quân sư xưa đều cho rằng có hai dạng mưu kế. Một là âm mưu thủ đoạn dùng để triệt hạ địch thủ. Hai là dương mưu, vốn là những kế hoạch kiến thiết, xây dựng. Kẻ mưu sĩ thâm sâu là người vừa dùng cả âm mưu, dương mưu và không tham quyền lực. Kẻ mưu sĩ thấp hèn là loại người chỉ biết tranh quyền đoạt vị, ám toán hại người. Âm mưu có thể tranh đấu với âm mưu nhưng không thể thắng. Chỉ có ai ở trên tất cả những thứ âm độc ấy mới có thể dẹp yên loạn lạc, khiến cho thiên hạ thái bình. Với cách sử dụng quyền mưu của Mai Trường Tô, ta có thể thấy bộ phim vượt trên các phim đấu đá chính trị cùng thời điểm, thậm chí ngay cả khi so sánh với bộ phim bom tấn của Holywood là “Game of Thrones”.

(Còn tiếp)

Hà Thủy Nguyên

Trailer phim: