Home 2019 / page 4

Nhảm #11: Quằn quại

Quằn quại không có nghĩa là sâu sắc.
Đó là trạng thái của những con sâu bị xéo tới mức ngoài quằn ra thì chẳng còn có thể làm gì khác. Tội nghiệp lũ sâu bất lực.
Thích thú chiêm ngưỡng sự quằn quại lại càng không phải là sâu sắc.
Đó là thú vui bệnh hoạn.
Đó thậm chí còn không phải đồng cảm và thấu hiểu, mà là sự đói khát quằn quại của những con sâu chẳng bao giờ được ai để tâm đến mà dày xéo.
Khi người ta quá hèn yếu để hành hạ người khác hay hành hạ bản thân, người ta thường chọn cách ngồi lì và chứng kiến một đối tượng khác xa vời, có thể là hư cấu đang đau đớn, vật lộn.
Thế rồi, trở thành sâu sắc, thành nhân văn.
Con sâu bị xéo không thể thành bướm, và những kẻ chứng kiến nó cũng thế. Chẳng có nổi một chút ngắn ngủi đẹp đẽ. Ôi, thật là sâu sắc, thật là nhân văn.

Hà Thủy Nguyên

Home 2019 / page 4

Nhảm #10: Thú vị

Sau rất nhiều nỗ lực để làm mình trở nên thú vị hơn, tôi bắt đầu chuyển sang thái cực khác: Khiến mình trở nên nhạt nhẽo.
Để trở nên thú vị, rất dễ. Tâm trí con người thích bị kích động, mà tôi thì vẫn là con người.
Nhưng để trở nên nhạt nhẽo thì khó khăn vô cùng. Đâu dễ chấp nhận một tình trạng não không kích thích. Đâu dễ để sống trong sự lãng quên của mọi người. Đâu dễ để tịch mịch với chính mình.
Đây là một cuộc cai nghiện, tôi đã nghiện chính mình. Không, chính xác là nghiện những thứ nội tiết tố mà não tôi tiết ra khi tôi thú vị. Nghiện một thứ tính từ mà người đời quy định. Nghiện một cái mặt nạ!
Nhạt nhẽo có thể khiến tôi nghiện theo cách tương tự như thế. Nhưng tôi chưa thử, nên không dám chắc. Và có lẽ cũng ít người dám thử.
Vì nhạt nhẽo không phải là đời thường lặp đi lặp lại của các bạn. Đời thường ấy không nhạt nhẽo, mà hổ lốn.
Nhạt nhẽo là cái gì đó khác với hổ lốn và thú vị.
Nhạt nhẽo có thể đơn giản là một giấc ngủ ngon lành không mộng mị

Hà Thủy Nguyên

Home 2019 / page 4

Lời biển

Sóng sánh đại dương buồn thế sự
Có những áng mây thưa chẳng bện hình hài
Và tiếng biển trời vọng vọng bên tai
Đã bao phen nương dâu bãi bể
Lớp lớp đổi thay
Sóng vỗ bờ

Ta say ngất chiều nay
Nghe gió lùa nơi tà váy
Mơn man thịt da
Thế sự buồn chẳng nói
Chỉ im lặng mây bay
Gió chuyển mình
Động một cuộc tình non non nước nước

Ta không có những câu thơ vần điệu
Để luồn sâu nơi trái tim khép cửa
Hãy mặc những cánh cửa ấy
Mở rồi lại khép mà thôi…
Câu thơ của ta cũng chẳng điều gì mới
Mới rồi cũng cũ cả thôi
Câu thơ của ta là những chuỗi suy suy tư tư dập dồn sóng
Chợt đến chợt đi
Chẳng đọng lại nơi ta
Chẳng đọng lại nơi ai
Cơn gió thoáng qua
Nơi vũng biển này
Lớp lớp từng cơn
Đi đi đến đến

Nơi những câu thơ của ta đi qua
Thế sự chuyển dời
Nước non đổi sắc

Và gió đã xoay chiều

Hà Thủy Nguyên

Viết tại Vũng Áng, Kỳ Anh, Hà Tĩnh

Home 2019 / page 4

Ra khỏi cuồn cuộn đại dương để là giọt nước nhẹ nhàng – Walt Whitman

Hà Thủy Nguyên dịch

1
Ra khỏi cuồn cuộn đại dương để là giọt nước nhẹ nhàng
Thầm thì, tôi yêu em, tự lâu trước khi tôi nhắm mắt
Tôi đã đi qua chặng dài vô tận để chạm tới em
Vì tôi không thể chết cho đến ngày gặp gỡ
Vì tôi e một ngày tôi sẽ đánh mất em

2.
(Giờ đây ta gặp gỡ an lành
Yên bình trở lại đại dương mênh mang tình tôi
Tôi là phần bé nhỏ của đại dương, em yêu, nơi ta chẳng phân lìa
Ô kìa tuyệt diệu, gắn kết tất thảy, hoàn hảo biết bao!
Nhưng với tôi, với em, biển bất tuân nào chia cách nổi,
Dù trong khắc giờ chúng ta đối lập, nhưng đối lập được mấy nỗi đâu
Đừng nóng vội, chỉ chút cách xa thôi – để biết em tôi cúi chào gió, biển cả và đất liền,
Ngày ngày mặt trời xuống biển, em yêu, chỉ bởi em thôi.)

*Nguyên tác:

“Out of the rolling ocean the crowd came a drop gently to me”

1.
Out of the rolling ocean the crowd came a drop gently to me,
Whispering, I love you, before long I die,
I have travell’d a long way merely to look on you to touch you,
For I could not die till I once look’d on you,
For I fear’d I might afterward lose you.

2.
(Now we have met, we have look’d, we are safe,
Return in peace to the ocean my love,
I too am part of that ocean, my love, we are not so much separated,
Behold the great rondure, the cohesion of all, how perfect!
But as for me, for you, the irresistible sea is to separate us,
As for an hour carrying us diverse, yet cannot carry us diverse forever;
Be not impatient – a little space – know you I salute the air, the ocean and the land,
Every day at sundown for your dear sake, my love.)

* Tranh minh họa Aivazovsky

Home 2019 / page 4

Yên ca hành kỳ 2: Biệt nhật – Tào Phi

Biệt nhật hà dị hội nhật nan,
Sơn xuyên du viễn lộ man man.
Uất đào tư quân vị cảm ngôn,
Ký thư phù vân vãng bất hoàn.
Thế linh vũ diện huỷ hình nhan,
Thuỳ năng hoài ưu độc bất than.
Cảnh cảnh phục chẩm bất năng miên,
Phi y xuất hộ bộ đông tây.
Triển thi thanh ca liêu tự khoan,
Lạc vãng ai lai tồi tâm can.
Bi phong thanh lệ thu khí hàn,
La duy từ động kinh Tần hiên.
Ngưỡng đới tinh nguyệt quan vân gian,
Phi thương thần minh,
Thanh khí khả liên,
Lưu liên hoài cố bất tự tồn.

Bản dịch thơ của Hà Thủy Nguyên: 

Chia lìa dễ sao khó gặp chàng
Sông núi xa với đường mênh mang
Nhớ nhung kết lại lời gan ruột
Gửi theo mây nổi nào quay về
Lệ rơi mưa táp hủy dung nhan
Ai người lặng nhớ chẳng thở than.
Canh cánh lòng đêm không chìm giấc
Trùm áo lang thang bước giữa đàng
Thơ này ca lên dịu buồn tan
Vui đi sầu tới nát tâm can
Buồn buồn sắc gió khí thu hàn
Rèm lụa lay lay hiên Tần lạnh
Ngẩng đầu vén mây ngắm trăng sao
Hoàng oanh gáy sáng
Nghe mà xót xa
Nhớ nhung đau đớn buồn chẳng nguôi.

Home 2019 / page 4

Thiện tai hành kỳ 1 – Tào Phi

Không còn mượn lời chinh phụ như hai bài Yên Ca Hành, Thiện Tai Hành của Tào Phi mang tính hiện thực. Đó là hiện thực của một chiều thu đông lạnh lẽo chốn sa trường, trong cảnh thiếu thốn nơi hoang vắng. Trong bầu không khí hiu hắt lúc chiều tàn ấy, nỗi cô quạnh và lạc lõng lại trỗi dậy, trong tâm trạng của kẻ tha hương. “Yên ca hành” xây dựng hình ảnh của người chinh phu lưu lạc không nhà, và ở đây, Tào Phi tự ngẫm đời chiến chinh của mình vốn chỉ là cảnh “vô phương”.

Rất nhiều lần tôi nghĩ về lý do Tào Tháo sủng ái Tào Thực hơn Tào Phi, liệu có phải vì Tào Phi thực sự kém tài hay võ biền như “Tam Quốc Diễn Nghĩa” vẫn kể? Hay bởi vì ông chưa bao giờ tỏ ra tán thưởng những chiến tích của Tào Tháo mà luôn tỏ một lòng mỏi mệt trước chiến chinh. Cảm xúc phản chiến này bao trọn bầu không khí trong thơ Tào Phi, không chỉ ở một đôi bài, thật kỳ lạ!

Lên núi hái rau
Chiều tàn hiu hắt
Sơn khê gió nổi
Sương đẫm áo rồi
Trĩ hoang kêu loạn
Vượn hú tìm nhau
Nhớ trông quê cũ
Sầu chất thành cao!
Núi cao có vách
Cây lớn có cành
Ta buồn không chốn
Người nào biết đâu
Đời người sống tạm
Lo lắng mà chi?
Ta nay chẳng cười
Năm tháng qua mau
Nước cuồn cuộn chảy
Thuyền bập bềnh trôi
Mặc nước vần xoay
Như người khách lạ
Quất roi ruổi ngựa
Áo nhẹ choàng thân
Năm đi năm đến
Lòng biếng sầu lo.

Hà Thủy Nguyên dịch

*Bản Hán Việt:

Thướng sơn thái vi,
Bạc mộ khổ ky.
Khê cốc đa phong,
Sương sương triêm y.
Dã trĩ quần cẩu,
Viên hầu tương truy.
Hoàn vọng cố hương,
Uất hà luy luy!
Cao sơn hữu nhai,
Lâm mộc hữu chi.
Ưu lai vô phương,
Nhân mạc chi tri.
Nhân sinh như ký,
Đa ưu hà vi?
Kim ngã bất lạc,
Tuế nguyệt như trì.
Thang thang xuyên lưu,
Trung hữu hành chu.
Tuỳ ba chuyển bạc,
Hữu tự khách du.
Sách ngã lương mã,
Bị ngã khinh cừu.
Tải trì tải khu,
Liêu dĩ vong ưu.

*:Nhạc phủ thi tập” ghi tác giả bài này là Tào Tháo, “Tống thư” phần “Nhạc chí” ghi là của Tào Phi. Riêng mình nghĩ có khả năng là của Tào Phi hơn, vì Tào Tháo thơ văn không có cái không khí phản chiến như vậy.

Các bạn có thử so sánh với văn phong trong một bài Thiện tai hành khác của Tào Tháo: https://www.thivien.net/Tào-Tháo/Thiện-tai-hành-kỳ-2/poem-b1fXZ6zcojddT24qShYwtw

Home 2019 / page 4

Đan tế nhật hành – Tào Phi

Hà Thủy Nguyên dịch

Ráng hồng khuất vầng dương

Cầu vồng trời cao buông

Rào rào hang suối tuôn

Ào ào cây lá rụng

Chim lẻ lạc bầy rồi

Điệu buồn ám tầng mây

Trăng hết tròn lại khuyết

Hoa chẳng nở hai lần

Xưa nay đều vậy cả

Ôi biết nói gì đây.

*Bản Hán Việt:

Đan hà tế nhật,

Thái hồng thuỳ thiên.

Cốc thuỷ sàn sàn,

Mộc lạc phiên phiên.

Cô cầm thất quần,

Bi minh vân gian.

Nguyệt doanh tắc xung,

Hoa bất tái phồn.

Cổ lai hữu chi,

Ta ngã hà ngôn.

Home 2019 / page 4

Điếu can hành – Tào Phi

Đông việt hà tế thuỷ,
Dao vọng đại hải nhai.
Điếu can hà san san,
Ngư vĩ hà si si.
Hành lộ chi hiếu giả,
Phương nhị dục hà vi?

Bản dịch thơ của Hà Thủy Nguyên:

Nước sông đổ về Đông
Xa ngắm bờ biển lớn
Cần câu kìa mảnh mảnh
Đuôi cá kìa rung rung
Lại qua đều ưa thích
Sao chẳng đớp mồi thơm?

“Điếu can hành” là một khúc nhạc phủ đã thất truyền lời gốc. Tích là: Bá Thường Tử trốn kẻ thù tới bên sông là ngư phủ, nhưng vì ông quá nhớ vợ nên đã viết thành khúc này. Dựa trên tích này, nhiều vị có lẽ cho rằng Tào Phi vì nhớ vợ mà viết. Nhưng mình không đồng quan điểm ấy. Các hình ảnh trong bài thơ đều dài và rộng, các biểu tượng sông lớn, biển rộng thể hiện cho tráng chí. Hình ảnh người câu cá, mồi thơm, cá không đớp… cho thấy tâm trạng chờ đợi. Tào Phi chờ đợi ai? Ông thích mỹ nhân nào là có được lòng mỹ nhân ấy, như vậy, có lẽ ông không cần “thả thính” các mỹ nhân. Thứ mà ông thực sự mong cầu là nhân tài. Trong bài “Đại tường thượng hao hành”, tâm trạng này rất sục sôi. Như vậy, ý tứ của bài thơ này, theo mình là nỗi lòng mong ngóng của một chủ quân cầu hiền tài, thả thính hiền tài nhưng mà chẳng hiền tài nào đớp, khổ thế! 💩

 

 

Home 2019 / page 4

Gẩy nắng

Ta nắn dây nắng tháng Bảy chùng điệu giang hồ
Buông lơi cây đàn muôn dây
Chẳng đôi tay hữu hạn thiên tài gẩy nên khúc riêng tây
Chỉ hồn ta rung điệu nắng
Của một ngày tháng Bảy ngừng trôi
Đọng đáy ly rượu chiều cay ngọt

Câu thơ này
Là một sợi dây nắng đã rung lên
Thành phố bắt nhịp
Một khoảnh khắc buồn và đẹp
Thời gian ơi, trôi trôi
Để những gì qua đi còn mãi
Vẻ trinh nguyên

Cuộc đời vô tận
Nhưng chẳng thể vô tận như những dây nắng mặt trời
Mặt trời dù vô tận
Nhưng chẳng thể vô tận như tâm hồn ta bất diệt

Đó là cuộc chơi liên miên bất tuyệt
Của lớp lớp thời gian
Kì diệu
Tâm hồn ta
Chỉ nhỏ nhoi như giọt sương mai
Giữa vô tận cuộc đời

Hãy quên những điều này
Và nghe tháng Bảy gẩy điệu đàn
Của nắng
Và nếu mây tới
Là khúc đệm của mây
Và mưa ào ào trút cao trào
Và trăng
Nốt lặng vằng vặc lòng ta bất diệt

Sợi nắng này đã được nắn xong
Khi câu thơ vào hồi kết
Một cái kết mênh mông

Hà Thủy Nguyên

Home 2019 / page 4

Thơ rơi

Đêm lạnh thờ ơ trăng mơ biên tái
Ngựa nện vó hồng hoang lục lạc rung hoài
Lồng lộng hải hồ
Kẻ đi gối mỏi
Vỗ rượu bầu ca vọng trời tây

Đêm nay một cuộc say say la đà trăng gió ảo
Tay bện mây níu thời gian đọng lại
Tôi sợ vầng dương rực cháy
Thiêu rụi một chút say này

Trời tây vệt sao hằn
Tôi cười vang sằng sặc
Đêm trăng đã tới hồi cuồng quay
Vũ điệu không loạn nhịp
Thiên hà trôi dải vô hình

Tôi bắn rụng vì sao lạ
Bởi câu thơ tôi đã quên

Và nụ cười lặng tắt
Mặc trăng mây vần chuyển

Mảnh sao nhuốm thơ tôi tự thuở nào

Vùng biên tái xa xôi chẳng còn ai canh giữ
Chỉ còn giấc mơ xa vắng
Đọng nơi mảnh vỡ thơ rơi.

Hà Thủy Nguyên