Trong mỗi bài thơ cúc của Huyền Quang thiền sư đều có những ẩn ngữ Thiền, việc luận giải của người dịch có thể giúp độc giả hiểu rõ hơn, nhưng cũng có thể là cản trở. Do đó, tôi không viết luận giải về những bài thơ này, mong rằng các bạn đọc có thể tùy duyên mà bước vào cõi thiền của Huyền Quang thiền sư.
Kỳ 1
Tưởng Hủ ngõ xưa có thông reo
Tây Hồ xử sĩ ẩn mai trang
Nghĩa khí bất đồng e khó hợp
Đầy vườn hoa nở sắc khoe vàng.
(*) Tưởng Hủ tức Nguyễn Khanh, người đất Đỗ Lăng đời Hán, làm Thứ sử Duệ Châu thời Ai Đế. Ông thích trúc và trồng trúc trong vườn.
(**) Tây Hồ xử sĩ tức Hàn Thế Trung đời Tống, người Diên An, tự Lương Thần. Ông vốn là một võ tướng bất đồng với Tần Cối, nên đã từ quan, cưỡi lừa, xách rượu, ngao du ở Tây Hồ.
Nguyên tác:
Tùng thanh Tưởng Hủ tiên sinh kính,
Mai cảnh Tây Hồ xử sĩ gia.
Nghĩa khí bất đồng nan cẩu hợp,
Cố viên tuỳ xứ thổ hoàng hoa.
Kỳ 2
Chẳng mơ sông tẩy cõi lòng khô
Hoa mai trăm khúc sánh được ư
Già đến thu rầu thơ chẳng bén
Cúc hoa vào độ bận rượu thơ.
Nguyên tác
Đại giang vô mộng hoán khô tràng,
Bách vịnh mai hoa nhượng hảo trang.
Lão khứ sầu thu ngâm vị ổn,
Thi biều thực vị cúc hoa mang.
Kỳ 3
Quên mình, quên đời, quên tất thảy
Ngồi lặng hắt hiu lạnh giường này
Năm hết núi sâu nào có lịch
Cúc nở trùng dương đã đến ngày.
Nguyên tác
Vong thân, vong thế, dĩ đô vong,
Toạ cửu tiêu nhiên nhất tháp lương.
Tuế vãn sơn trung vô lịch nhật,
Cúc hoa khai xứ tức trùng dương.
Kỳ 4
Hoa khoe vẻ đượm sương thu đọng
Gió mát trăng trong thỏa nỗi lòng
Cười kẻ không thấu hoa huyền diệu
Hoa cài phủ tóc cuộc đi rong.
Nguyên tác:
Niên niên hoà lộ hướng thu khai,
Nguyệt đạm phong quang thiếp thốn hoài.
Kham tiếu bất minh hoa diệu xứ,
Mãn đầu tuỳ đáo sáp quy lai.
Kỳ 5
Hoa ở giữa sân, người ở lầu
Hương tỏa trầm ngâm đã tan sầu
Bất chợt vật người đâu khác biệt
Một cõi hoa thơm cúc đứng đầu.
Nguyên tác:
Hoa tại trung đình nhân tại lâu,
Phần hương độc toạ tự vong ưu.
Chủ nhân dữ vật hồn vô cạnh,
Hoa hướng quần phương xuất nhất đầu.
Kỳ 6:
Xuân đến ngát thơm hoa muôn phương
Mĩ miều nhan sắc người say hương
Thế rồi hoa đẹp rơi tàn cả
Phía đông một đóa ở bên tường.
Nguyên tác:
Xuân lai hoàng bạch các phương phi,
Ái diễm liên hương diệc tự thì.
Biến giới phồn hoa toàn truỵ địa,
Hậu điêu nhan sắc thuộc đông ly.
Hà Thủy Nguyên dịch
